Giữa lúc Liên hiệp quốc cho biết số tử vong của thường dân tại Afghanistan gia tăng, tổ chức Ân xá Quốc tế kêu gọi Hoa Kỳ và các lực lượng đồng minh làm nhiều hơn nữa để điều tra việc thường dân bị các lực lượng này giết hại. Liên minh quân sự do NATO lãnh đạo, gọi tắt là ISAF, nói rằng họ điều tra mọi báo cáo về thường dân thiệt mạng khi điều kiện cho phép, và số thương vong ở thường dân có liên quan đến ISAF giảm 77% trong năm ngoái, trong khi các lực lượng chống chính phủ gây ra 90% cái chết nơi thường dân trong năm nay. từ Islamabad, Thông tín viên Ayaz Gul của đài VOA gởi về bài tường trình sau đây.
Trong một phúc trình công bố hôm nay, tổ chức Ân xá Quốc tế cáo buộc Hoa Kỳ và các lực lượng đồng minh đã giết hay làm bị thương hàng ngàn thường dân Afghanistan kể từ khi tiến quân vào nước này năm 2001, và gia đình các nạn nhân bị bỏ rơi, không đòi được công lý.
Tổ chức bảo vệ nhân quyền có trụ sở tại London này nói phúc trình mang tên “Bỏ quên trong Bóng tối” đặt trọng tâm vào việc Hoa Kỳ đáp ứng như thế nào khi có những tin tức về thường dân bị thiệt hại do các cuộc không kích và tấn công ban đêm của các lực lượng Mỹ.
Phó Giám đốc châu Á của Hội Ân xá Quốc tế David Griffiths nói:
“Có hàng ngàn thường dân thiệt mạng hay bị thương kể từ năm 2001 và họ không biết đòi công lý ở đâu. 9 trong 10 trường hợp Ân xá Quốc tế điều tra, các phóng viên viên của chúng tôi nói không có người nào được gặp các nhà điều tra quân sự đang cứu xét những trường hợp này.”
Ân xá Quốc tế cho biết hệ thống tư pháp quân đội Mỹ “hầu như luôn luôn không qui trách nhiệm cho biết các binh sĩ Mỹ trong việc giết hại phi pháp và những vi phạm khác.” Tổ chức này nói chỉ biết được 6 trường hợp kể từ năm 2009 trong đó các nhân viên quân sự Mỹ bị xét xử vì giết thường dân Afghanistan. Tổ chức nhân quyền nói luật nhân đạo quốc tế không xem mỗi thường dân thiệt mạng là vi phạm luật pháp, nhưng những sự kiện như vậy cần được điều tra tức thì và thấu đáo.
Liên hiệp quốc ước lượng có khoảng trên 12.000 thường dân Afghanistan thiệt mạng kể từ năm 2009. Liên hiệp quốc cho biết khoảng 3% những người này bị các lực lượng quốc tế giết hại, số còn lại là do các binh sĩ Afghanistan hay những chiến binh chống chính phủ như Taliban giết.
Ông Griffiths nói phúc trình kêu gọi chính phủ Afghanistan đảm bảo qui trách nhiệm cho những ai giết hại thường dân Afghanistan trong những thỏa thuận an ninh song phương tương lai ký với NATO và Hoa Kỳ.
“Chính phủ Afghanistan cũng phải nhận trách nhiệm trong lãnh vực này và chúng tôi đã đề nghị chính phủ Afghanistan thành lập một cơ chế độc lập, tin cậy được để theo dõi, điều tra và tường trình công khai về thường dân chết hay bị thương do các lực lượng Afghanistan gây ra.”
Ân xá Quốc tế cho biết là Hoa Kỳ và lực lượng NATO trong một số trường hợp công nhận có thiệt hại của thường dân, xin lỗi và mở những cuộc điều tra nhưng cho đến nay chưa cung cấp những chi tiết về các kết quả điều tra.
Ân xá Quốc tế thúc đẩy quân đội Hoa Kỳ điều tra ngay tức khắc tất cả những trường hợp có ghi trong phúc trình cùng với những trường hợp khác trong đó có thường dân thiệt mạng.
