Ông Vladimir Putin ngày 16/5 dường như xuống thang trong những phản đối của Nga về việc Thụy Điển và Phần Lan gia nhập NATO, nói rằng Moscow không có vấn đề gì về việc hai nước này gia nhập liên minh quân sự do Hoa Kỳ dẫn đầu mà họ đang nhắm tới để phản ứng lại cuộc xâm lược của ông tại Ukraine.
Tuy nhiên, nhà lãnh đạo Nga nói Moscow sẽ hành động nếu NATO điều động thêm binh lính hoặc khí tài đến lãnh thổ của các thành viên mới – những bước mà Phần Lan và Thụy Điển đều đã loại trừ - ông nói rằng bản thân sự mở rộng của NATO không phải là một mối đe dọa.
Ông Putin nói: “Về phương diện mở rộng, bao gồm cả các thành viên mới là Phần Lan và Thụy Điển, Nga không có vấn đề gì với các quốc gia này - không hề. Nói vậy nghĩa là không có mối đe dọa ngay lập tức đối với Nga từ việc mở rộng bao gồm các quốc gia này.”
Bình luận này dường như đánh dấu một sự đảo ngược lớn trong chính sách của Nga. Trong nhiều thập niên, Moscow xem việc NATO mở rộng bao gồm các thành viên mới là mối đe dọa trực tiếp đối với an ninh của Nga, gồm cả việc viện lý do này để biện minh cho cuộc xâm lược Ukraine.
Chỉ vài giờ trước khi ông Putin phát biểu, Thứ trưởng Ngoại giao Nga, Sergei Ryabkov, tuyên bố Phần Lan và Thụy Điển đã mắc sai lầm dẫn đến hậu quả sâu rộng: “Họ chớ nên ảo tưởng rằng chúng tôi sẽ đơn thuần chấp nhận.”
Phát ngôn viên của ông Putin, ông Dmitry Peskov, được hỏi vào ngày 12/5 rằng liệu Phần Lan gia nhập NATO có phải là mối đe dọa đối với Nga hay không, đáp rằng: “Chắc chắn rồi. Sự mở rộng của NATO không làm cho lục địa của chúng ta ổn định và an toàn hơn”.
Nhưng đối mặt với viễn cảnh rằng hành động của chính ông có lẽ đã gây ra sự mở rộng của NATO mà ông từng phản đối, ông Putin dường như đã quyết định không phản đối trực tiếp.
Tuy nhiên, ông nói rằng việc mở rộng NATO đang được Hoa Kỳ sử dụng một cách ‘gây hấn’ để làm trầm trọng thêm tình hình an ninh toàn cầu vốn đã khó khăn và Nga sẽ đáp trả nếu liên minh này xúc tiến chuyển vũ khí hoặc binh lính.
“Việc mở rộng cơ sở hạ tầng quân sự vào lãnh thổ này chắc chắn sẽ khơi mào phản ứng của chúng tôi. Phản ứng đó sẽ như thế nào - chúng tôi sẽ xem những mối đe dọa nào được tạo ra”, ông Putin nói. “Các vấn đề đang được gây ra mà không có lý do gì cả. Chúng tôi sẽ phản ứng tương ứng.”
Phần Lan và Thụy Điển là hai nước không theo liên minh trong suốt Chiến tranh Lạnh. Họ nói giờ đây họ muốn được bảo vệ bởi hiệp ước của NATO, theo đó một cuộc tấn công vào bất kỳ thành viên nào cũng là cuộc tấn công vào tất cả.
Thủ tướng Thụy Điển Magdalena Andersson nói: “Chúng ta bỏ lại một kỷ nguyên phía sau và bước vào một kỷ nguyên mới,” đồng thời bà công bố kế hoạch chính thức từ bỏ tình trạng quân sự không liên kết vốn là nền tảng của bản sắc dân tộc Thụy Điển trong hơn 200 năm. Bà nói: “NATO sẽ tăng cường cho Thụy Điển, Thụy Điển sẽ củng cố cho NATO.”
Các quan chức Thụy Điển và Phần Lan nói ông Putin không thể đổ lỗi cho ai ngoài bản thân mình về quyết định gia nhập NATO của hai nước này.
