Các vụ bộc phát bệnh đang gia tăng, theo một cuộc nghiên cứu mới, nhưng có ít người bị lây nhiễm hơn. Các bệnh lây nhiễm gồm từ những bệnh lạ, trong đó có vụ bộc phát virut Ebola ở Tây Phi, cho đến những bệnh cúm thông thường, viêm gan và lao. Thông tín viên khoa học của đài VOA Jessica Berman ghi nhận chi tiết.
Đã có hơn 12.000 vụ bộc phát bệnh trên khắp thế giới kể từ năm 1980, tác động đến 44 triệu người.
Các kết quả dựa trên thông tin của Mạng lưới Bệnh lây nhiễm và Dịch tễ học Toàn cầu trên mạng, còn gọi tắt là GIDEON, một cơ sở dữ liệu quốc tế chuyên theo dõi các vụ bộc phát. Cơ sở này dự trữ thông tin về 215 bệnh lây nhiễm ở 219 quốc gia. Các vụ bộc phát bệnh được nhận diện mau chóng có thể chữa trị ngay và những người bị nghi là lây nhiễm có thể được cách ly nếu cần.
Trong khi con số các vụ bộc phát bệnh tăng cao, thì những tin tức tốt, theo ông Sohini Ramachandran, là có ít người bị lây nhiễm ngày nay so với lúc trước.
“… Điều đó có thể cho thấy là chúng ta đang tiến bộ hơn với tư cách một xã hội nói chung trong việc ngăn chặn sự lây lan của các vụ bộc phát bệnh một khi chúng bắt đầu hay xác định nhanh chóng các vụ bộc phát.”
Một chuyên gia về thống kê sinh học của trường Đại học Brown thực hiện việc đánh gia các dữ liệu GIDEON cùng với nhiều đồng sự, và đã công bố kết quả trong Tạp chí Đối diện của Hội Hoàng gia.
Đa số các dịch bệnh được báo cáo với GIDEON, theo ông Ramachandran, thoạt đầu lây nhiễm qua các động vật, rồi nhảy qua hàng rào chủng loại sang người. Đó là trường hợp các bệnh cúm heo và cúm ga và gần đây nhất, là virut Ebola, được cho là xuất phát từ loài dơi ăn quả.
“Khi các động vật được giữ trong những khu thực sự chật hẹp cùng với các động vật khác, thì bất cứ yếu tố gây bệnh nào trong các động vật đều có thể lây truyền rất nhanh chóng. Và rồi khi có người ở gần, thì yếu tố gây bệnh co thể chuyển sang cho con người.”
Các nhà nghiên cứu cũng tìm hiểu xem liệu tình trạng tăng nhiệt toàn cầu có gây ra sự gia tăng các vụ lây nhiễm hay không. Ông Ramachandran nói dường như không phải thế.
“Chúng ta đang trải nghiệm một loại hình phong phú các tập hợp tác nhân gây bệnh trong tư cách loài người. Nhưng nói chung gánh nặng của những vụ bộc phát bệnh đã giảm bớt gần đây.”
10 dịch bệnh hàng đầu do động vật lây truyền từ năm 2000 cho đến năm 2010 là salmonella, e.coli, cúm loại A, viêm gan loại A, bệnh than anthrax, sốt xuất huyết dengue, bệnh kiết lỵ, bệnh lao, bệnh chikigunya và bệnh sán heo. Những loại bệnh gọi là zoonotic, theo bản phúc trình, chiếm 56% trong số tất cả các vụ bộc phát bệnh kể từ năm 1980.
Các thí dụ của lây nhiễm cụ thể qua con người bao gồm bệnh tả, bệnh sởi, sưng quai bị và sốt thương hàn.
Cuộc khảo cứu phân tích các dữ liệu thu thập trong khoảng thời gian từ 1980 đến 2013.
