Truyền thông nhà nước Trung Quốc tố cáo Hoa Kỳ khuấy động căng thẳng ở Biển Đông trong lúc Ngoại trưởng Mỹ John Kerry kết thúc chuyến công du Đông Nam Á, trong đó Washington và Bắc Kinh đã lời qua tiếng lại với nhau về vụ tranh chấp lãnh thổ trong khu vực. Từ Bắc Kinh, thông tín viên Shannon Van Sant của đài VOA gởi về bài tường thuật sau đây.
Trung Quốc và Hoa Kỳ đã tố cáo lẫn nhau về những hành động liên quan tới Biển Đông, nơi Trung Quốc có tranh chấp chủ quyền với nhiều nước vùng Đông Nam Á. Tờ Nhân dân Nhật báo do nhà nước điều hành nói rằng Hoa Kỳ làm cho các nước láng giềng của Trung Quốc trở nên táo bạo hơn trong những yêu sách chủ quyền ở vùng biển trọng yếu này.
Tờ Nhân dân Nhật báo, cơ quan ngôn luận chính thức của Đảng Cộng Sản Trung Quốc, nói rằng “lập trường của Hoa Kỳ làm cho Philippines tin là họ sẽ thắng trong vụ tranh chấp Biển Đông.” Báo này tố cáo Hoa Kỳ khuấy động căng thẳng để “đục nước béo cò” và khuyến khích “những nước như Philippines và Việt Nam có những hành động táo tợn.”
Ông Thành Hiểu Hà, giáo sư môn quan hệ quốc tế của Đại học Nhân dân ở Bắc Kinh, nói rằng tranh chấp Biển Đông đang trắc nghiệm các mối quan hệ giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ.
"Đó là những dấu hiệu không tốt cho các mối quan hệ Mỹ-Trung, đặc biệt là trong lúc hai nước đang cố gắng rất nhiều để xây dựng điều được gọi là mô hình mới của quan hệ nước lớn. Những lời lẽ mà Washington và Bắc Kinh sử dụng để chống lại nhau đang trở nên kịch liệt hơn."
Hồi đầu tuần này Hoa Kỳ tố cáo Trung Quốc gây bất ổn ở Châu Á bằng những hành động hung hăng và đề nghị các nước tự nguyện đình chỉ các hành vi khiêu khích.
Trung Quốc bác bỏ đề nghị đó và tố cáo chính sách xoay trục Châu Á của Mỹ đã gieo rắc những mầm móng của sự bất ổn. Hơn 1.000 binh sĩ Thủy quân Lục chiến Mỹ đang được bố trí ở Australia, và con số đó dự kiến sẽ tăng tới 2.500 vào năm 2017. Giáo sư Thành Hiểu Hà giải thích như sau về cái nhìn của Trung Quốc đối với những hành động của Mỹ.
"Hoa Kỳ vừa ký kết những hiệp định an ninh mới với Australia và Mỹ đang tìm cách thiết lập một căn cứ quân sự vĩnh viễn ở Australia. Và tất cả những ngôn từ và những hành động này đã được người Trung Quốc xem là một hành động nhằm ngăn chận sự trỗi dậy của Trung Quốc."
Nhưng ảnh hưởng mỗi ngày một tăng của Trung Quốc trong khu vực cũng gây ra những mối căng thẳng với các nước láng giềng. Mới đây nhiều đảng viên có uy tín của Đảng Cộng Sản Việt Nam đã viết một lá thư cho giới lãnh đạo ở Hà Nội để kêu gọi thực hiện những biện pháp cải cách nhằm giảm bớt sự lệ thuộc vào Trung Quốc. Hồi tháng 5, việc Trung Quốc mang một giàn khoan dầu trị giá một tỉ đô la đến hoạt động ở Biển Đông đã làm bùng ra những vụ phản kháng có bạo động ở Việt Nam.
Ông Thành Hiểu Hà cho biết căng thẳng giữa đôi bên vẫn còn tồn tại.
"Theo tôi thì có lẽ hãy còn quá sớm để nói rằng cơn ác mộng giữa Trung Quốc với Việt Nam đã chấm dứt."
Bộ Ngoại giao Mỹ đang kêu gọi giảm thiểu căng thẳng và thúc giục các bên liên quan hãy nhanh chóng đạt được một Bộ Qui tắc Hành xử Biển Đông. Trung Quốc và ASEAN đã thương thảo với nhau về một bộ qui tắc hành xử trong hơn 10 năm qua.
