Hai năm sau khi Tổng thống Barack Obama mở lại quan hệ ngoại giao với Cuba, lại có thêm một biến cố có thể thay đổi đáng kể mối quan hệ song phương, đó là cái chết của cựu Chủ tịch Fidel Castro, xảy ra vào lúc chỉ còn vài tuần nữa là ông Donald Trump lên nhậm chức tổng thống Mỹ với Quốc hội mới do Ðảng Cộng hòa kiểm soát. Từ trụ sở Quốc hội Hoa Kỳ ở Washington, thông tín viên Katherine Gypson của VOA tường trình về khả năng chính sách với Cuba có thể thay đổi.
Tại Miami, nơi lập cư của cộng đồng người Cuba đông đảo nhất nhất nước Mỹ, cái chết của ông Fidel Castro gây xúc cảm mạnh trước bối cảnh mối quan hệ đầy uẩn khúc giữa Hoa Kỳ và Cuba.
Những xúc cảm đó sẽ phai nhạt dần…
các nhà lập pháp ở Điện Capitol, trụ sở Quốc hội Hoa Kỳ, đã bắt đầu nêu lên nghi vấn liệu cái chết của ông Castro có mang lại một thay đổi nào hay không.
Dân biểu Chris Smith, đại diện Đảng Cộng hoà ở bang New Jersey nói:
"Người dân Cuba cần biết rằng cuộc thử nghiệm dựa trên một ý tưởng thiếu cân nhắc và ngây thơ đến tột cùng đã thất bại. Hoa Kỳ sẽ tiếp tục sát cánh với những người có ý thức tôn trọng nhân quyền.
Dân biểu Chis Smith, vốn rất quan tâm về tình trạng nhân quyền ở Cuba, nói yếu tố lớn nhất đưa đến thay đổi có lẽ không phải là cái chết của ông Castro, mà là do Mỹ có một tổng thống mới. Ông nói:
"Tôi nghĩ ông Donald Trump có thể là bước ngoặt cho quan hệ Mỹ-Cuba. Trong quá khứ, chúng ta đã theo đuổi một chính sách đối với Cuba thiếu hiệu quả, ấu trĩ, để đòi nước này tôn trọng nhân quyền."
Một quốc hội do Ðảng Cộng hòa kiểm soát không phải làm gì nhiều để hậu thuẫn những cam kết mà tân tổng thống Mỹ đã đưa ra trong chiến dịch vận động tranh cử.
Ông William Leogrande là chuyên gia về các vấn đề Châu Mỹ La tinh ở Đại học American:
"Nếu chính phủ của ông Trump muốn đảo ngược những gì Tổng thống Obama đã làm thì ông có thể dùng sắc lệnh hành pháp để làm điều đó, bởi vì ông Obama là người đầu tiên đã sử dụng cái quyền đó để thay đổi chính sách."
Nhưng không phải tất cả các đại biểu Ðảng Cộng hòa đều tiên đoán sẽ có thay đổi đáng kể trong thời gian tới.
Ông Rick Crawford là dân biểu Ðảng Cộng hòa tại bang Arkansas. Như nhiều đồng nghiệp, ông Crawford coi trao đổi thương mại là giải pháp tốt hơn để giúp nhân dân Cuba. Ông nói:
"Tôi không nhất thiết tin rằng sẽ có một phản ứng tự động thiếu suy xét đòi bãi bỏ tất cả những gì mà Tổng thống Obama đã làm cho tới nay."
Như nhiều dân biểu trong đảng của ông, ông Crawford theo quan điểm cho rằng thương mại là một giải pháp hữu ích hơn để giúp nhân dân Cuba. Ông nói:
"Theo tôi, đã tới lúc phải gạt sang một bên lăng kính Chiến tranh Lạnh và bắt đầu suy nghĩ về những cách tích cực và hiệu quả mà chúng ta có thể làm để vận động Cuba giữa lúc nước này đang ở bên bờ của một thay đổi lớn về chính trị xã hội và văn hoá."
Cho dù các chính sách của Mỹ đối với Cuba có thể đổi theo hướng nào đi nữa, thì rõ ràng cái chết của ông Castro cũng đánh dấu một điểm khởi đầu của một thời đại mới.
Giáo sư William Leogrande nhận định:
" Theo tôi, cái chết của ông Fidel Castro dù không trực tiếp tới tác động tới chính sách của Hoa Kỳ, nhưng là một yếu tố làm thay đổi quang cảnh và bầu không khí trong mối quan hệ hai nước."
