Nhà bảo vệ môi trường Đặng Đình Bách được trao giải thưởng quốc tế Huân chương Tự do của một tổ chức nhân quyền có trụ sở ở Mỹ hôm 24/1, ngày đánh dấu 3 năm ông bị cầm tù vì chiến dịch nhằm giảm sự phụ thuộc của Việt Nam vào than đá, một bản án đã bị quốc tế lên án.
Tổ chức Sông ngòi Quốc tế (International Rivers) cho biết trong một thông cáo báo chí rằng mặc dù bị giam cầm, hoạt động đấu tranh của ông Bách vẫn tiếp tục nhận được sự công nhận của quốc tế khi ông được trao giải thưởng quốc tế danh giá Roger N. Baldwin Medal of Liberty “vì cam kết không ngừng nghỉ của ông đối với môi trường.”
Theo thông cáo của IR, huy chương được trao tặng bởi Human Rights First, một nhóm đấu tranh nhằm thúc đẩy sự tôn trọng nhân quyền và pháp quyền có trụ sở ở New York. Tiền thân của nhóm này là Ủy ban các Luật sư vì Nhân quyền Quốc tế.
Ông Bách bị kết án 5 năm tù giam vào tháng 1/2022 với cáo buộc “trốn thuế” liên quan đến số tiền tài trợ cho các hoạt động của tổ chức phi chính phủ về môi trường mà ông là giám đốc. Trước khi bị bắt vào tháng 6/2021, ông Bách, một luật sư về môi trường, đã kêu gọi chính quyền cho phép các tổ chức xã hội dân sự Việt Nam tham gia vào chương trình Đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP), một hợp tác giữa nhóm G7 và các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam, để tạo năng lượng bền vững.
“Hôm nay [24/1] là Ngày dành cho những Luật sư gặp nguy hiểm, nhằm kêu gọi sự chú ý đến các luật sư nhân quyền bị đe dọa,” thông cáo của IR viết, ngụ ý tới việc ông Bách là một luật sư môi trường bị cầm tù.
Tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở ở California nói rằng đây sẽ là cái Tết thứ 3 mà ông Bách phải ngồi sau song sắt và cách xa gia đình mình.
Theo IR, Liên minh Người bảo vệ Khí hậu Việt Nam đã phát hành một video mới kêu gọi sự chú ý đến tình trạng của ông Bách và kêu gọi công chúng chú ý đến ông – một luật sư môi trường sau song sắt – trong dịp Tết này, vốn rơi vào tuần sau.
IR cũng cho biết rằng một chiến dịch viết thư đoàn kết toàn cầu đang được tiến hành "để ghi nhận sự bất công cực độ và vi phạm nhân quyền mà ông Bách đang phải chịu đựng."
Ông Bách nằm trong số các lãnh đạo môi trường bị chính quyền Việt Nam kết án trong xu hướng mà tổ chức theo dõi Nhân quyền Quốc tế nói là “đáng lo ngại” khi họ đều có tham gia các dự án xã hội dân sự do Liên minh châu Âu tài trợ.
Chính quyền Việt Nam đã nhiều lần khẳng định rằng các bản án này không “liên quan gì đến các hoạt động môi trường”.
“Bất chấp việc các nhà lãnh đạo khí hậu ở Việt Nam liên tục bị nhắm mục tiêu, các đối tác phát triển vẫn tiếp tục tài trợ cho JETP,” thông cáo của IR viết. “Điều này bao gồm việc EU giải ngân thêm 15 triệu euro hỗ trợ ngân sách chỉ trong tháng trước.”
Việt Nam nhận được đảm bảo về tài chính lên tới 15,5 tỷ USD từ Mỹ và các nước trong nhóm G7 cho việc chuyển đổi sang năng lượng sạc theo chương trình JETP.
Vào tháng 5/2023, Nhóm công tác của LHQ về giam giữ tùy tiện đã coi việc bắt giữ và giam giữ ông Bách là “tùy tiện và vi phạm luật pháp quốc tế vì lý do phân biệt đối xử dựa trên quan điểm chính trị hoặc quan điểm khác biệt liên quan đến công việc bảo vệ môi trường của ông.” Cũng đã có những lời kêu gọi của cộng đồng quốc tế yêu cầu trả tự do cho ông.
Một dân biểu của Quốc hội Đức, Andreas Jung, hồi tháng 8 đã nhận bảo trợ ông Bách vì “kính phục” nhà hoạt động môi trường Việt Nam, người mà ông cho là “đã dấn thân dũng cảm và kiên quyết”. Ông Jung cũng kêu gọi chính quyền Việt Nam trả tự do cho ông Bách.
Diễn đàn