Một giới chức cấp cao trong chính quyền Hoa Kỳ cho hay các nhà thương thuyết hạt nhân không trông đợi một sự triển hạn lâu dài cho các cuộc đàm phán mà hạn chót đã định vào ngày 30 tháng 6.
Nhưng giới chức này nói sẽ không có “bất ngờ” nếu các nhà thương thuyết để lỡ kỳ hạn hơn hai ngày, và nêu ra rằng những gì đang được đưa ra thương thảo mang các chi tiết nhiều hơn một cách đáng kể so với kế hoạch ngày 2 tháng 4 ở Lausanne, Thụy Sĩ, là kế hoạch định ra các thông số cho một thỏa thuận chung quyết.
Giới chức này bình luận trong một cuộc họp báo ở Vienna hôm thứ Hai, một ngày trước kỳ hạn đã định cho một thỏa thuận toàn diện, hạn chế khả năng của Iran sản xuất vũ khí hạt nhân để đổi lấy việc nới lỏng các biện pháp chế tài.
Giới chức này nói, “Điều này sẽ có ‘hậu quả đặc biệt’ đối với tất cả mọi người.”
Ông nói thêm, “Điều này mang hậu quả đáng kể cho an ninh quốc gia của Hoa Kỳ. Nó đem lại nhiều hậu quả cho an ninh quốc gia của tất cả các đối tác của khối P5+1, các khu vực, vùng Trung Đông, cho toàn thế giới, và cho Iran.”
Các nhà thương thuyết đã kín tiếng về chi tiết các cuộc đàm phán nhưng những điểm gai góc được cho là bao gồm việc tiếp cận mà các thanh sát viên của cơ quan hạt nhân Liên Hiệp Quốc sẽ có được đối với các địa điểm của Iran, cũng như tiến độ bãi bỏ các biện pháp chế tài đối với Iran.
Cũng đã có những quan ngại về việc tiếp cận được kiểm soát – mức độ mau chóng mà các thanh sát viên của Cơ quan Nguyên tử năng Quốc tế IAEA có thể được kiểm tra để đi thăm các địa điểm tình nghi.
Trong cuộc họp báo hôm thứ Hai, giới chức chính quyền nói các cường quốc tham gia đàm phán với Iran đã thêm một thủ tục vào kế hoạch hành động đang được thảo luận, đảm bảo các thanh sát viên IAEA sẽ được phép tiếp cận dưới sự quản lý khi họ cho rằng họ cần như thế.
Ông Zarif sẽ trở lại vào ngày thứ ba
Trước đó trong ngày, Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry đã lãnh đạo một phái đoàn đi gặp ông Yukiya Amano, tổng giám đốc Cơ quan Nguyên tử năng Quốc tế.
Trước khi tham gia các cuộc đàm phán tại khách sạn Palais Coburg tráng lệ, ông Kerry nói, “Chúng tôi vừa mới thảo luận và hãy còn quá sớm để đưa ra phán xét nào.”
Khi được hỏi liệu ông có trông đợi các nhà thương thuyết hạt nhân Iran đạt được một thỏa thuận hay không, ông nói, “Chúng ta sẽ chờ xem.”
Vắng mặt một cách đáng chú ý hôm nay là Ngoại trưởng Iran Mohammad Javas Zarif. Ông đáp máy bay trở về Tehran hồi khuya Chủ nhật, nhưng dự kiến sẽ quay lại Vienna vào hôm thứ Ba.
Truyền thông nhà nước Iran tường thuật rằng chuyến bay trở về nước của ông đã được hoạch định trước.
Ông Kerry và ông Zarif đã họp nhiều lần vào Chủ nhật. Ông Kerry gặp các giới chức khác, trong đó có Ngoại trưởng Anh Philip Hammond, và ngoại trưởng Đức Frank–Walter Steimeier.
Kêu gọi phóng thích một người Mỹ
Bên lề các cuộc đàm phán hạt nhân hôm thứ Hai, thân nhân của người Mỹ gốc Iran Amir Hekmati đang bị giam giữ đưa ra lời khẩn thiết kêu gọi để ông được trở về. Họ hối thúc Ngoại trưởng Kerry và Ngoại trưởng Zarif trình bày tình cảnh khó khăn của ông trong các cuộc đàm phán.
Người chị em gái của ông Hekmati là Sarah Hekmati nói, “Tôi muốn người anh em trai của tôi được về nhà.”
Bà nói, “Tôi muốn cha tôi lại được ôm con trai của mình. Tôi muốn mẹ tôi hết đau lòng … Tôi muốn cơn ác mộng này chấm dứt.”
Các thành viên gia đình nói họ lo ngại rằng ông Hekmati đã mắc bệnh lao phổi trong khi ở tù.
Các giới chức Iran bắt ông Hekmati vào năm 2011 và truy tố ông về tội làm gián điệp. Ông là một trong ba công dân Mỹ đang bị giữ ở Iran.
Viên chức cấp cao trong chính phủ Hoa Kỳ cho hay ông Kerry đã có những cuộc đối thoại “trực tiếp” với ông Zarif về những người Mỹ mất tích và rằng các giới chức Hoa Kỳ vận động cho họ trên cơ sở từng ngày.
