Hai triệu người biểu tình tại Hongkong là kết quả của một phép thử mà Bắc Kinh tạo ra nhằm khủng bố những người sống ở Hongkong nhưng xem thường sức mạnh của đảng Cộng sản Trung Quốc.
Lam Wing Kee, người sáng lập hiệu sách Causeway Bay Bookstore ở Hongkong đã bị bắt cóc và giam giữ ở Trung Quốc năm 2015 vì bán sách chỉ trích các nhà lãnh đạo Trung Quốc và bị buộc tội "điều hành một hiệu sách bất hợp pháp". Causeway Bay Bookstore là hiệu sách nổi tiếng của Hongkong chuyên bán các loại sách chính trị mà đối với chính quyền Trung Quốc thuộc loại nhạy cảm và phản động. Tuy nhiên hiệu sách lại thu hút một số rất lớn du khách đến từ Trung Quốc, họ tìm đến đây để mua những cuốn sách “nhạy cảm” ấy và kết quả là các thành viên của nhà sách bị chính quyền Trung Quốc truy đuổi khắp nơi.
Nhà báo Trung Quốc có quốc tịch Thụy Ðiển Gui Minhai và bốn đồng nghiệp có liên hệ với tiệm sách Causeway Bay Bookstore, kể cả tổng biên tập Lee Bo, người có quốc tịch Anh đã đột ngột mất tích rồi sau đó xuất hiện trở lại sau khi ông Lam Wing Kee trốn về Đài Loan. Các vụ bắt cóc này khiến ông Andrei Chang, chủ tạp chí quốc phòng Kanwa Asian Defense, tạp chí hàng đầu viết về nền quốc phòng của Trung Quốc quyết định sang sống ở Tokyo trong khi vẫn tiếp tục xuất bản tạp chí của ông từ Hongkong.
Nhà sách Causeway Bay Bookstore được bảo vệ theo Luật cơ bản Điều 27 về quyền tự do ngôn luận của cư dân Hongkong vì vậy mặc dù Trung Quốc rất cay cú vẫn không làm gì được nó chỉ có cách bắt cóc các thành viên điều hành nó hầu ngăn chặn làn sóng người Trung Quốc bị “đầu độc” vì các quyền sách do hiệu này bán ra.
Mặc dù Hong Kong đã ký kết các thỏa thuận dẫn độ với nhiều quốc gia, bao gồm cả Anh và Mỹ, nhưng không có thỏa thuận nào như vậy đạt được với Trung Quốc đại lục. Sau hơn hai thập niên Trung Quốc gây áp lực với Hongkong bằng mọi cách nhưng thỏa thuận dẫn độ vẫn bất thành nhất là câu chuyện của Causeway Bay Bookstore vẫn ám ảnh người Hongkong cho tới nay khiến đề nghị của bà Carrie Lam Trưởng đặc khu Hong Kong, người đề nghị luật dẫn độ với Trung Quốc trở thành thùng thuốc súng với hai triệu mồi lửa thắp sáng niềm kiêu hãnh Hongkong trong mấy ngày vừa qua.
Hai triệu người là gần 1/3 dân số Hongkong xuống đường tuần hành gây ấn tượng mạnh không những cho phương Tây mà những quốc gia lân cận, trong đó có Việt Nam, cũng không khỏi ngỡ ngàng. Lần đầu tiên trong lịch sử thế giới chứng kiến một cuộc biểu tình ngoạn mục và kỳ lạ chưa từng xảy ra bất cứ nơi nào trên thế giới.
Hai triệu con người không được tổ chức bởi một hội nhóm nào nhưng thành thục gần như một cuộc ra quân sau nhiều ngày tổng dợt. Không có bạo loạn, ồn ào, mất trật tự đã đành, đám dông hai triệu người ấy như một tập thể có chung ý chí duy nhất và từng bước đi hay những cánh tay đưa lên đều giống nhau đến bất ngờ.
Một tập hợp hai triệu con người nhưng sẵn sàng dạt ra hai bên đường cho một chiếc xe cứu thương đi ngang để rồi sau đó tụ họp trở lại như cũ. Hình ảnh đẹp đẽ này cho thấy người dân Hongkong đã trưởng thành từ rất lâu về ý thức trách nhiệm công dân của một quốc gia dân chủ. Nó rất khác xa hình ảnh mà Bá Dương đã viết về “người trung hoa xấu xí” trước đây. Người dân Hongkong không những biết tranh đấu cho quyền lợi của mình mà trong sự tranh đấu ấy tiềm tàng tố chất văn minh thật sự dù trong cơn nóng giận vẫn biết kềm chế để nhường đường cho một chiếc xe chở người cần chữa trị.
Tập Cận Bình chắc không bao giờ ngờ phản ứng của người Hongkong như mấy ngày vừa qua. Ông ta ngủ quên trên chiến thắng khi Joshua Wong, thủ lĩnh sinh viên và là bộ mặt của phong trào Dù vàng biểu tình năm 2014 ở Hong Kong, bị tống giam vì tội phá hoại của công. Joshua Wong được trả tự do ngày 17/6, được thả sớm một tháng, là mồi lửa tiếp tục châm vào sức nóng của người dân Hongkong và nhanh chóng trở thành sức mạnh cho giới trẻ và gây khó khăn thêm cho nhà cầm quyền đặc khu.
Các cuộc biểu tình năm 2014 đã diễn ra trong nhiều tuần lễ và khi đó người dân Hongkong chủ yếu là sinh viên trong phong trào Dù vàng yêu cầu được quyền bầu lãnh đạo của chính họ. Nhưng phong trào đã bị xẹp xuống mà không có bất kỳ sự nhượng bộ nào từ Bắc Kinh.
Hai triệu người Hongkong hôm nay đã học được rất nhiều bài học từ thất bại của phong trào Dù vàng vì vậy họ đã thay đổi chiến thuật, không có bất cứ lãnh tụ, hội nhóm nào đứng phía sau một cách công khai do đó con rắn không đầu ấy không bị chính quyền Hongkong tìm chặt. Mặc dù Bắc kinh vốn nổi tiếng về chống biểu tình nhưng câu chuyện Thiên An Môn không thể áp dụng cho Hongkong, vì nó đang trong tầm ngắm của nhiều quốc gia tiến bộ, và quan trọng nhất: người Hongkong biết mình là ai và cộng sản Trung Quốc nguy hiểm tới mức nào.
Và hơn ai hết người dân Hongkong cảm thấy lo sợ cho số phận của mình bắt đầu từ thâm ý của luật dẫn độ để rồi sau đó khi hòn đảo bé nhỏ này thực sự trở thành vật sở hữu của Bắc Kinh thì những con người từng thụ hưởng tự do sẽ chính thức bị còng tay bằng hàng ngàn chiếc còng có nhiều tên gọi khác nhau.
Khi sắp mất thì người ta sợ hãi và tranh đấu. Khi không còn gì để mất người ta an tâm ngủ yên trong ngôi nhà chung mà chiếc cửa ra vào được Đảng ngày đêm canh phòng cẩn mật.
