Trân Văn
Operation Smile Vietnam (OSV) - một tổ chức phi chính phủ chuyên chữa trị miễn phí cho những đứa trẻ bị dị tật ở mặt - vừa thông báo: Thành Long (Jackie Chan) sẽ không tham gia bất kỳ hoạt động nào trong đợt kỷ niệm 30 năm ngày thành lập OSV tại Việt Nam (1).
Chỉ trong vòng 16 giờ sau khi OSV phát thông báo vừa kể, hơn 3.000 người sử dụng facebook đã bày tỏ sự tán thưởng quyết định này của OSV.
Giống như nhiều người khác, Nguyen Phan bày tỏ sự trân trọng nỗ lực của OSV trong việc khôi phục diện mạo cho những đứa trẻ người Việt chẳng may bị dị tật ở mặt suốt 30 năm qua, đồng thời cám ơn OSV đã lắng nghe tâm tư của người Việt: Chuyện Thành Long xuất hiện ở Việt Nam sẽ phá hỏng hình ảnh của OSV.
Tương tự, Hanh Ngọc đề nghị OSV nên tìm những người khác xứng đáng hơn, đại diện cho hoạt động thiện nguyện – nhân đạo của mình...
***
Cách nay vài ngày, OSV công bố bích chương quảng bá cho buổi kỷ niệm 30 năm ngày OSV hiện diện tại Việt Nam. Theo dự kiến, buổi kỷ niệm sẽ diễn ra vào chiều 10 tháng 11 ở Hà Nội và Thành Long sẽ tham dự như một “Đại sứ” của OSV, cùng OSV giúp đỡ những đứa trẻ người Việt không may bị dị tật ở mặt.
Ngay sau đó, Báo Sạch – một group vận động cho truyền thông sạch – bày tỏ: Chúng tôi rất cảm kích những việc OSV đã làm cho trẻ em Việt Nam nhưng chúng tôi chống lại việc Thành Long đến Việt Nam như một đại sứ hỗ trợ trẻ em Việt Nam (2). Ngoài ra, Báo Sạch kêu gọi đồng nghiệp đang làm việc cho các cơ quan truyền thông của nhà nước không tham gia họp báo, không đưa tin về sự kiện Thành Long đến Việt Nam trong tư cách Đại sứ của OS (3)…
Không chỉ có Báo Sạch, trong vài ngày vừa qua, phản đối việc Thành Long đến Việt Nam là một trong những chủ để chính trên mạng xã hội Việt ngữ. Tại sao?
Trần Trung Đạo là một trong những người giải thích cặn kẽ điều đó trên trang facebook của ông.
Thành Long (Jackie Chan) không phải là nghệ sĩ mà đã trở thành kẻ dùng nghệ thuật như phương tiện để hỗ trợ các chính sách của Tâp Cận Bình một cách trung thành và tích cực. Không hài lòng với những thành quả đã đạt được trong điện ảnh, năm 1993, Thành Long tham gia Hội nghị Tư vấn Chính trị Nhân dân Trung Quốc (Committee of the Chinese People’s Political Consultative Conference - CPPCC), tổ chức có nhiệm vụ “củng cố lòng tin vào nguồn gốc văn hóa của Trung Quốc bên ngoài Trung Quốc, giới thiệu Trung Quốc” và bản chất là thực hiện chính sách “sức mạnh mềm” của Tập Cập Bình, “thu phục cảm tình của thế giới”.
Hindustan Times của Ấn Độ từng tố cáo Thành Long dùng Kung Fu Yoga để tuyên truyền cho chính sách “Một vành đai, một con đường” theo kiểu “tuyên truyền chính trị vô liêm sỉ” (brazen political propaganda). Cư dân Hongkong – quê hương của Thành Long – xem Thành Long là kẻ đã “uống thuốc độc của đảng cộng sản Trung Quốc” nên mới mạnh miệng thốt ra những lời lẽ rẻ tiền như “lá cờ năm sao được kính trọng khắp nơi trên thế giới” (4).
Nhiều người Việt cũng đã từng bày tỏ thái độ tương tự khi Thành Long khẳng định yêu sách của Trung Quốc về chủ quyền tại biển Đông là… đúng đắn. Giờ là lúc họ thể hiện thái độ, bày tỏ suy nghĩ của mình trước tin Thành Long sẽ đến Việt Nam như một Đại sứ - đại diện cho một tổ chức hỗ trợ trẻ em Việt Nam.
Nhiều người nghĩ như Le Thanh Truong, Thành Long – công dân Trung Cộng - ủng hộ “đường lưỡi bò” – OK! Tuy nhiên sự ủng hộ đó xúc phạm chủ quyền Việt Nam nên người Việt không hoan nghênh Thành Long đến xứ sở của mình. Thành Long có thể ủng hộ Hắc Cảnh (cảnh sát Hồng Kông) đánh, giết người biểu tình, cổ vũ cho tội ác chống lại nhân quyền, tự biến mình thành nô bộc của Chinazi - chế độ súc vật thì chỉ nên xuất hiện ở nơi công cộng với xích cổ và rọ mõm, đặc biệt là khi ở gần trẻ con (5).
Cũng đã có vài facebooker như Đặng Thiều Quang không đồng tình với phản ứng dữ dội của người Việt. Theo Quang, Thành Long đã từng đem lại “nụ cười” cho nhiều người Việt trong nhiều năm. Facebooker này bảo rằng, anh ta “có thể không đồng tình”
với việc Thành Long ủng hộ yêu sách của Trung Quốc về chủ quyền tại biển Đông nhưng không vì thế mà phản đối Thành Long đến Việt Nam vì mục đích nhân đạo”. Quang gọi việc chỉ trích Thành Long là “ném đá tập thể” (6).
Có một điều đáng chú ý là không chỉ công chúng, ngay cả bạn bè của Quang cũng không đồng tình với cách nhìn vấn đề của Quang. Hong Phuc Tran nhắc Quang sự kiện Hoa hậu Việt bị Trung Quốc cấm thi khi khẳng định biển Đông thuộc về Việt Nam. Nguyễn Kim Quỳnh Anh thì thắc mắc: Chẳng lẽ một thằng cướp vào nhà mình, cho mình cái kẹo là mình phải vui vẻ đón nhận. Quỳnh Anh nhấn mạnh sự ngạc nhiên khi Quang nhìn sự kiện Thành Long đến Việt Nam như thế!
Trả lời tờ Tuổi Trẻ, ông Nguyễn Việt Phương - Đại diện Operation Smile (OS) tại Việt Nam – nhấn mạnh, OS là một tổ chức thiện nguyện và mục tiêu duy nhất là giúp đỡ những người cần giúp đỡ (trẻ em, phụ nữ, người già) ở những vùng khó khăn của thế giới. OS trân trọng nỗ lực của bất kỳ ai muốn góp sức. Thành Long là Đại sứ của OS từ năm 1994 và đã từng tới Việt Nam năm 2009… Do là một tổ chức thiện nguyện, phi chính trị và phi tôn giáo, OS “không có kinh nghiệm trong quan điểm về chính trị” (7).
Tuấn Khanh – người luôn bày tỏ sự trân trọng cả mục tiêu lẫn hoạt động của OS – cho rằng, phân trần của ông Phương đáng chú ý: Có nên phớt lờ chính trị khi chính trị tác động đến mọi mặt của cuộc sống? Năm ngoái, ca sĩ Mỹ Linh bị chỉ trích dữ dội vì ủng hộ việc xây dựng Nhà hát Thủ Thiêm mà không biết rằng đó chỉ là giải pháp nhằm chạy chữa cho một sai lầm làm nhiều ngàn người đau khổ. Mười năm trước, ca sĩ Mỹ Tâm cũng bị chỉ trích tương tự vì tham gia đoàn rước đuốc Olympic của Trung Quốc - đi qua Hoàng Sa như một phần lãnh thổ của Trung Quốc. Khanh cảnh báo: Thờ ơ với chính trị giống như đi chân trần và dân tộc này luôn có nguy cơ đạp lên gai nhọn - nhỏ máu và đau đớn (8).
OSV đã thay đổi bích chương có ảnh Thành Long, nhiều facebooker như Phương Nam cám ơn thiện chí của OSV, khẳng định sự ủng hộ các đợt phẫu thuật nhân đạo để kiến tạo những nụ cười và cuộc đời mới cho những đứa trẻ Việt Nam không may bị dị tật trên mặt và tiếp tục phản đối việc đưa Thành Long đến Việt Nam làm Đại sứ vì điều đó sẽ hủy hoại tất cả những điều tốt đẹp dành cho trẻ em. Phương Nam nhắn Thành Long: JACKIE CHAN ĐỪNG MONG VÀO ĐẤT NƯỚC CHÚNG TÔI (9)!
***
Ít nhất là lần này, Thành Long không đến Việt Nam như một Đại sứ của OS nữa. Không rõ Thành Long nghĩ gì trước phản ứng của người Việt, trước nữa là của nhiều người thuộc nhiều giới ở nhiều nước và đặc biệt là phản ứng của dân chúng Hồng Kông – nơi được xem như cái nôi của Thành Long.
Đó có lẽ không phải là bài học cho riêng Thành Long. Lần này là Thành Long – một người chấp nhận mặc áo giấy đi với… ma, những lần tới là ai, lúc nào thì tới thời điểm mà Trần Trung Đạo tin rằng, người Việt không thể tha thứ, chào đón Tập Cận Bình và bất kỳ ai đại diện cho y?
Chú thích
(2) https://www.facebook.com/100293958002450/photos/a.100322217999624/148338073198038/?type=3&theater
(3) https://www.facebook.com/100293958002450/photos/a.100322217999624/148446703187175/?type=3&theater
(4) https://www.facebook.com/ChinhLuanTranTrungDao/posts/420902071877641
(5) https://www.facebook.com/photo.php?fbid=3045152128833074&set=a.642096119138699&type=3&theater
(6) https://www.facebook.com/photo.php?fbid=10157383124694961&set=a.130152819960&type=3&theater
(8) https://www.facebook.com/khanhtuanng/posts/10156765303538181
(9) https://www.facebook.com/photo.php?fbid=2864449316900494&set=a.104551156223671&type=3&theater
