Vào tháng 8 năm 2014, một số trang mạng dành cho giới trẻ Việt Nam cùng đăng tải lại một đoạn video của một chàng trai Brazil hát lại một ca khúc được rất nhiều bạn trẻ Việt Nam yêu thích. Sau đó, chàng trai được biết với cái tên Rafa RC này đã nhận được nhiều lời khen về khả năng hát tiếng Việt và bất ngờ trở nên nổi tiếng trong cộng đồng mạng Việt Nam. Sau thành công của video đầu tiên, nhờ có sự giúp đỡ từ fan hâm mộ người Việt của mình, Rafa RC, tên thật là Rafael Ribeiro Coelho, đã cho ra đời một video thứ hai hát lại một ca khúc cũng rất phổ biến khác, và lần này anh cũng nhận được thêm nhiều sự chú ý cũng như ủng hộ từ khán giả Việt trẻ.
Rafael hiện là một giáo viên dạy tiếng Tây Ban Nha tại một trường tư ở Brazil. Trước khi thực hiện hai video hát lại các ca khúc của Việt Nam này, anh biết rất ít về Việt Nam, chưa từng đặt chân tới Việt Nam, và cũng hoàn toàn không biết nói tiếng Việt. Vậy tại sao chàng trai người Nam Mỹ này lại có hứng thú hát lại những ca khúc tiếng Việt như vậy?
VOA: Xin chào Rafael! Xin cám ơn bạn đã nhận lời phỏng vấn với VOA Tiếng Việt ngày hôm nay. Tiếng Bồ Đào Nha là ngôn ngữ mẹ đẻ của bạn, bạn có thể nói tiếng Anh tốt, và bạn đang dạy tiếng Tây Ban Nha. Vậy cuối cùng thì bạn có thể thông thạo bao nhiêu thứ tiếng vậy?
Rafael: Mình biết tiếng Bồ Đào Nha, tất nhiên, vì đó là tiếng mẹ đẻ của mình. Mình biết tiếng Tây Ban Nha vì mình đã ở Argentina một năm, và đó là nơi mình học tiếng Tây Ban Nha. Tiếng Anh thì mình nghĩ là ai cũng biết, ai cũng phải biết, cho nên mình cũng chỉ biết ba thứ tiếng này thôi. Mình nghĩ là từng đó đủ rồi. Nhưng mà tất nhiên là mình muốn học tiếng Việt, mình hiện tại đang học tiếng Việt, nhưng không phải quá chuyên sâu mà chỉ học để hát các bài hát tiếng Việt, học cho vui thôi. Nhưng thực sự mình rất thích học tiếng Việt.
VOA: Bạn đang học tiếng Việt bằng cách nào vậy?
Rafael: Mình tải về máy tính các sách, tài liệu học tiếng Việt trên internet và tự học thôi. Vì theo mình biết thì hiện tại chưa có trường dạy tiếng Việt ở nơi mình sống cho nên mình chỉ tự học từ internet thôi.
VOA: Trước khi hát lại hai bài hát của Việt Nam là “Em của ngày hôm qua” và “Gạt đi nước mắt” này, hãy thành thật nhé, bạn còn biết gì về Việt Nam nữa?
Rafael: Trước khi thu âm hai video đó, mình không biết nhiều về Việt Nam, thành thực mà nói. Mình chỉ biết đó là một quốc gia châu Á, gần Thái Lan, và tên thủ đô của Việt Nam, có vậy thôi. Và thực ra thì mình cũng không biết một chút gì về tiếng Việt trước khi mình hát hai bài hát này cả. Mình chỉ biết tiếng Việt là một ngôn ngữ rất khó và nó là một ngôn ngữ có âm điệu, có dấu. Mình chỉ biết từng đó mà thôi. Mình chỉ bắt đầu học cách phát âm tiếng Việt, không phải học tiếng Việt thực sự, mà chỉ là cách phát âm để hát được hai bài hát đó mà thôi. Mình nhớ là mình đã phải xem rất nhiều những bản cover (hát lại) khác của ca khúc “Em của ngày hôm qua” để học cách hát sao cho đúng.
VOA: Vậy làm sao mà bạn biết được hai ca khúc tiếng Việt đó vậy?
Rafael: Mình luôn luôn có một niềm đam mê với châu Á. Mình nhớ mình đã từng xem một chương trình truyền hình của Nhật về siêu nhân khi mình còn bé. Mình luôn bị châu Á thu hút theo một cách nào đó. Khi lớn lên, mình nhớ mình luôn thích xem những bộ phim như của Tony Jaa, phim Thái. Vì thế mà một vài tháng trước, khi mình đang tìm kiếm những bản xếp hạng âm nhạc châu Á, thì họ có bảng xếp hạng cho từng quốc gia, mình nhớ mình đang tìm kiếm bản xếp hạng nhạc Campuchia, nhạc Thái, rồi nhạc Việt. Rồi có một bài hát gọi là ‘Em của ngày hôm qua’ trên đó, mình đã quyết định nghe thử bài đó trên YouTube. Bài hát đó khi ấy có rất nhiều triệu lượt xem, thế là mình nghĩ bụng thấy video và bài hát này có vẻ nổi quá, để mình xem thế nào. Rồi ngay từ lần đầu tiên xem thử video bài hát đó, mình đã yêu bài hát này ngay lập tức. Mình cảm thấy tất cả mọi thứ trong video này đều rất tuyệt vời và mình không thể dứt khỏi bài hát này kể từ lúc đó.
Và mình có một sở thích đó là viết lại lời cho các ca khúc quốc tế sang tiếng Bồ Đào Nha, đó là cách để mình tự đặt ra thách thức cho bản thân. Có những người thích chơi đoán chữ chẳng hạn, còn mình thì lại muốn thử thách bản thân bằng cách viết lại lời tiếng Bồ Đào Nha cho các ca khúc quốc tế qua việc tìm đúng từ, đúng vần, nhưng vẫn phải giữ nguyên ý nghĩa gốc của các ca khúc. Vì thế mà mình đã nghĩ tại sao không viết lại lời cho ca khúc này lại bằng tiếng Bồ Đào Nha, và phần còn lại của câu chuyện thì chúng ta đều biết cả rồi.
VOA: Như mình có nói với bạn là mình cảm thấy rất ấn tượng với khả năng phát âm tiếng Việt của bạn. Vậy bạn đã học cách phát âm tiếng Việt như thế nào? Bạn có ai đó giúp đỡ bạn không?
Rafael: Bài hát đầu tiên thì không có ai giúp mình cả. Bài ‘Em của ngày hôm qua’ thì mình chỉ tự học phát âm bằng cách xem những video của những người khác hát lại và tất nhiên là cả video gốc nữa. Nhưng với bài hát thứ hai thì mình có nhận được giúp đỡ. Sau bài hát đầu tiên thì mình có rất nhiều bạn người Việt Nam kết nối với mình trên facebook. Tất nhiên một vài người đã giúp mình, không chỉ cách phát âm, mà còn cả những việc khác. Ví dụ có một bạn người Việt giúp làm phụ đề tiếng Việt cho bài hát phiên bản tiếng Bồ Đào Nha của mình để mọi người có thể hiểu mình đang hát về cái gì. Còn có một bạn khác giúp mình về phát âm nữa.
VOA: Khi mà rất nhiều người bắt đầu tìm và gửi lời mời kết bạn với bạn trên facebook như vậy, bạn đã cảm thấy như thế nào?
Rafael: (Cười) Mình thực sự không chuẩn bị sẵn tâm lý trước cho chuyện này. Đó chỉ là trang facebook cá nhân thật của mình chứ không phải một trang facebook mình lập ra chuyên về các ca khúc mà mình hát lại hay gì cả. Mình đã không chuẩn bị được trước việc bỗng dưng có rất nhiều người Việt Nam kết bạn với mình trên facebook như vậy. Có một số người gửi tin nhắn riêng cho mình nói rằng các bạn ấy là fan hâm mộ của mình và các bạn ấy rất thích bản cover đó của mình. Có người thậm chí còn không nói tiếng Anh. Khi đó các bạn ấy gửi tin nhắn bằng tiếng Việt cho mình và mình phải dùng Google dịch nó ra nhưng mà không sao, chúng mình vẫn hiểu nhau được. Nói chung đây quả là một trải nghiệm tuyệt vời vì nó cho mình cảm giác mình đang là một ngôi sao nhạc pop nổi tiếng vậy.
VOA: Đã tiếp xúc giao tiếp với rất nhiều người Việt như vậy, bạn có suy nghĩ gì về người Việt Nam nói chung? Ấn tượng của bạn về người Việt là gì?
Rafael: Tất cả mọi người đều rất thân thiện. Mình đã đọc được ở đâu đó rằng những người ở khu vực Đông Nam Á đều rất thân thiện, không chỉ có người Việt mà còn người Thái v..v.., họ cười rất nhiều. Cho tới bây giờ thì những người kết nối với mình trên facebook đều thực sự rất thân thiện. Mình đã lên kế hoạch tới thăm Việt Nam và các nước Đông Nam Á khác như Thái Lan, Campuchia rồi nhưng hiện tại mình phải tiết kiệm đủ tiền đã.
VOA: Đã học nhiều tiếng nước ngoài, bạn nghĩ điều gì ở tiếng Việt là khó nhất?
Rafael: Thanh điệu của tiếng Việt tất nhiên là phần khó nhất. Tiếng Bồ Đào Nha và Tây Ban Nha khó vì nó rất uyển chuyển. Tất nhiên mỗi ngôn ngữ có một điểm khó riêng và học các dấu trong tiếng Việt quả thực rất khó cho mình. Mình có một người bạn giúp mình phát âm. Cậu ấy nói một từ và mình nhắc lại từ đó. Nhưng cậu ấy cứ nhắc đi nhắc lại từ đó còn mình thì tưởng mình đã phát âm giống cách cậu ấy nói rồi nhưng cậu ấy cứ nhắc lại từ đó như thể mình đang phát âm sai vậy. Thế là mình nghĩ không hiểu mình nói sai ở đâu vậy trời? Mình không nhận ra nổi. Vì thế mà phát âm tiếng Việt quả thực là rất khó.
VOA: Vậy bạn bè và gia đình bạn có biết về những video hát tiếng Việt vừa rồi của bạn trên YouTube không? Họ nghĩ gì về điều này?
Rafael: (Cười) Mình có một vài người bạn thân biết về chuyện này. Mình thực sự là một người nhút nhát nên gia đình mình không biết về chuyện này. Anh chị của mình chẳng hạn cũng chưa bao giờ xem video của mình và mình cũng không có ý định cho họ xem. Nếu họ tình cờ xem được thì không sao nhưng nếu mà bảo mình nói với gia đình mình theo kiểu như là ‘Mẹ ơi, mẹ xem thử video con hát này? Giờ con đang là một siêu sao ở Việt Nam đấy?’ thì không, mình sẽ không làm như thế. Nhưng bạn thân của mình ở đây thì có biết về video của mình và họ cũng rất thích chúng.
VOA: Họ có giúp bạn làm video không?
Rafael: Có. Như mình đã chia sẻ với bạn thì mình là người hơi nhút nhát nên khi mình thu âm những ca khúc này thì mình thực ra không có thu âm ở nhà mà là ở nhà một người bạn. Mình không muốn làm phiền mọi người ở nhà hay để họ nghe mình hát hò nên mình đến nhà bạn mình và cậu ấy để mình hát ở đó. Mình cũng có sự riêng tư ở đó mà không làm phiền ai cả.
VOA: Và có lẽ là bạn không muốn gia đình mình bị sốc khi vào phòng và thấy bạn đang hát hò trên YouTube như thế này phải không?
Rafael: Mình có nói với mẹ mình là mình đang có kế hoạch đi du lịch tới châu Á. Mình nói là ‘Mẹ ơi, năm tới con có kế hoạch đi du lịch tới Thái Lan, Campuchia, và Việt Nam,’ thế là mẹ mình nhìn mình và nói ‘Cái gì cơ? Sao con lại tới đó?’ Bởi vì nếu như bình thường thì ai đó ở đây sẽ du lịch tới Mỹ hay châu Âu chứ không phải châu Á vì châu Á là một nơi rất lạ lẫm đối với mọi người ở đây. Rồi mẹ mình hỏi ‘Nhưng tại sao con lại muốn tới thăm những nước đó?’ thế là mình chỉ nói với mẹ mình rằng ‘Con thích châu Á và những nước đó đều rất tuyệt vời nên con muốn tới đó để thăm.’ Mình cũng không có giải thích cặn kẽ hết lý do tại sao nhưng mẹ mình có biết về ý định đi du lịch tới châu Á của mình.
VOA: Và nếu có thể nói điều gì đó với những khán giả đã nghe các ca khúc mà bạn hát lại, bạn sẽ nói điều gì với họ?
Rafael: Mình chỉ muốn cám ơn mọi người rất nhiều vì đã chia sẻ video của mình và để lại những lời bình luận rất hay. Những lời bình luận của họ đã giúp mình tiếp tục muốn hát. Có đôi lúc họ để lại những lời bình luận khiến mình cảm thấy tự hào, ví dụ như khi họ khen phát âm tiếng Việt của mình tốt, khi họ ủng hộ mình tiếp tục làm thêm nhiều video, khi họ nói với mình rằng họ muốn nghe ca khúc tiếp theo mà mình sẽ cover, khi họ gợi ý cho mình những ca khúc mình có thể hát, mình đều rất thích. Vì thế mà mình chỉ muốn nói lời cám ơn mọi người vì đã quan tâm tới video của mình và trở thành khán giả của mình. Mình còn muốn cám ơn những ai đã xem và chia sẻ video của mình vì nhờ có các bạn mà video của mình thu hút được nhiều lượt người xem như vậy.
