Ông Mikhail Gorbachev, người chấm dứt Chiến tranh lạnh không cần đổ máu nhưng không ngăn được sự sụp đổ của Liên Xô, qua đời ngày 30/8 ở tuổi 92, các hãng thông tấn Nga dẫn nguồn tin từ bệnh viện cho biết.
Ông Gorbachev, tổng thống cuối cùng của Liên Xô, đạt được các thỏa thuận cắt giảm vũ khí với Hoa Kỳ và các thỏa thuận hợp tác với các cường quốc phương Tây để xóa bỏ Bức Màn Sắt chia cắt châu Âu từ Đệ nhị Thế chiến và mang lại sự hợp nhất của nước Đức.
Khi các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ lan tràn khắp các nước cộng sản thuộc khối Liên Xô ở Đông Âu năm 1989, ông Gorbachev không dùng vũ lực trấn áp – khác với những nhà lãnh đạo Liên Xô trước đó từng đưa xe tăng đến đập tan các cuộc nổi dậy ở Hungary vào năm 1956 và ở Tiệp Khắc vào năm 1968.
Nhưng các cuộc biểu tình đã thúc đẩy khát vọng tự trị ở 15 nước cộng hòa thuộc Liên bang Xô viết, vốn tan rã trong vòng hai năm sau đó trong tình trạng hỗn loạn.
Ông Gorbachev đã đấu tranh trong vô vọng để ngăn chặn sự sụp đổ đó.
Khi trở thành tổng bí thư Đảng Cộng sản Liên Xô năm 1985, lúc 54 tuổi, ông đã đặt ra mục tiêu phục hồi hệ thống bằng cách đưa ra các quyền tự do chính trị và kinh tế hạn chế, nhưng các cải cách của ông đã vượt quá tầm kiểm soát.
Chính sách ‘glasnost’- tự do ngôn luận - của ông cho phép chỉ trích đảng cộng sản và nhà nước, điều vốn là không tưởng trước đó. Chính sách này cũng khiến người theo chủ nghĩa dân tộc mạnh dạn đòi độc lập cho các nước cộng hoà vùng Baltic là Latvia, Lithuania, Estonia và những nơi khác.
Nhiều người Nga không bao giờ tha thứ cho Gorbachev về sự hỗn loạn mà các cải cách của ông đã gây ra. Họ cho rằng đời sống bị xuống cấp để đổi lấy nền dân chủ là cái giá quá đắt.
Sau khi đến thăm Gorbachev trong bệnh viện hôm 30 tháng 6, nhà kinh tế tự do Ruslan Grinberg tuyên bố với mạng lưới truyền hình quốc doanh Zvezda rằng: “Ông ấy đã cho chúng ta tự do - nhưng chúng ta không biết phải làm gì với nó.”
Diễn đàn