Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken nói hôm thứ Năm 27/7 rằng cánh cửa hoàn toàn rộng mở để New Zealand tham gia vào chương trình mua sắm và phát triển vũ khí AUKUS giữa Hoa Kỳ, Anh và Úc.
Chương trình AUKUS gồm nhiều giai đoạn được công bố hồi tháng 3, dự kiến sẽ hoàn thành vào cuối những năm 2030 và đầu những năm 2040 với việc Anh và Australia sản xuất và vận hành lớp tàu ngầm mới - SSN-AUKUS - và bao gồm các công nghệ "tiên tiến" của Hoa Kỳ.
Ông Blinken phát biểu tại một cuộc họp báo ở Wellington: “Cánh cửa đang rất rộng mở để New Zealand và các đối tác khác tham gia khi họ thấy phù hợp từ nay về sau”.
"Chúng tôi đã làm việc cùng nhau lâu nay về các vấn đề an ninh quốc gia quan trọng nhất. Và vì vậy, khi chúng tôi phát triển hơn nữa AUKUS, như tôi đã nói, cánh cửa rộng mở để các bên tham gia", vẫn lời ông.
Ông Blinken có mặt ở New Zealand chỉ trong hơn một ngày trong khuôn khổ chuyến thăm 3 nước Thái Bình Dương.
Ông đã gặp Thủ tướng New Zealand Chris Hipkins và Bộ trưởng Ngoại giao Nanaia Mahuta. Ông sẽ đến Úc vào tối 27/7, ở đó, cuộc tập trận Úc-Mỹ lớn nhất sẽ diễn ra.
New Zealand từng nói họ sẵn sàng thảo luận về giai đoạn thứ hai của AUKUS tập trung vào công nghệ quân sự, nhưng bà Mahuta nhắc lại hôm 27/7 rằng New Zealand “không sẵn sàng thỏa hiệp hoặc thay đổi lập trường phi hạt nhân của mình” và rằng họ tiếp tục ủng hộ một khu vực Thái Bình Dương phi hạt nhân.
Bà cho hay các cuộc thảo luận của bà với ông Blinken diễn ra trong bầu không khí nồng ấm và thân thiết, họ bàn về trật tự quốc tế dựa trên luật lệ, môi trường toàn cầu ngày càng nhiều tranh chấp, bao gồm cả vùng Thái Bình Dương, đồng thời nhấn mạnh cam kết của hai nước đối với dân chủ và nhân quyền.
New Zealand và Mỹ mô tả họ là đối tác chiến lược thân thiết, mặc dù liên minh của họ đã tạm dừng vào những năm 1980 khi New Zealand không cho các tàu chiến của Mỹ mang vũ khí hạt nhân hoặc chạy bằng năng lượng hạt nhân ghé thăm.
Mối quan hệ hai nước ngày càng trở nên thân thiết trong vài năm nay do những lo ngại chung về sự hiện diện của Trung Quốc ở Thái Bình Dương, đặc biệt là mối quan hệ quốc phòng và an ninh ngày càng tăng của Bắc Kinh với Quần đảo Solomon và tác động gây bất ổn tiềm tàng của Trung Quốc trong khu vực.
Bà Mahuta nói rằng tuy New Zealand tôn trọng nền độc lập của Quần đảo Solomon, song New Zealand cũng ủng hộ các thỏa thuận khu vực đề nghị các quốc gia Thái Bình Dương ngồi lại với nhau khi đưa ra các quyết định có thể tác động đến khu vực.
Diễn đàn