Ông Putin sắp đến Hà Nội: Mỹ phản ứng gay gắt, EU bất mãn

Mỹ phản ứng gay gắt chuyến thăm cấp nhà nước sắp diễn ra của Tổng thống Nga Vladimir Putin đến Việt Nam trong lúc Liên minh châu Âu bày tỏ bất mãn việc Hà Nội hoãn chuyến thăm của quan chức phụ trách cấm vận Nga, Reuters đưa tin.

Ông Vladimir Putin sẽ có chuyến thăm Việt Nam kéo dài hai ngày bắt đầu từ ngày 19/6, truyền thông nhà nước Việt Nam và Nga cho biết. Ông Putin dự kiến sẽ được người tương nhiệm Việt Nam Tô Lâm tiếp đón, hội đàm cũng như gặp các nhà lãnh đạo khác của Việt Nam.

Chuyến thăm diễn ra sau khi Hà Nội bỏ qua hội nghị thượng đỉnh hòa bình cho Ukraine tại Thụy Sĩ vào cuối tuần trước, trong khi lại cử thứ trưởng ngoại giao tham dự một cuộc họp của khối BRICS ở Nga vào đầu tuần trước.

“Không nước nào nên cho Putin diễn đàn để thúc đẩy cuộc chiến tranh xâm lược của họ và mặt khác cho phép ông ta biến sự tàn bạo của mình trở thành bình thường,” phát ngôn nhân của Đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội nói với Reuters khi được hỏi về tác động của chuyến thăm trong quan hệ với Mỹ.

Mỹ mới nâng cấp quan hệ với Hà Nội lên đối tác chiến lược toàn diện vào năm ngoái và là đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam, trong khi Nga là một trong những đối tác chiến lược toàn diện sớm nhất của quốc gia Đông Nam Á này.

“Nếu ông ta có thể đi lại tự do, điều đó có thể bình thường hóa các hành vi vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế của Nga,” phát ngôn nhân này nói thêm, ý nhắc đến cuộc xâm lược Ukraine mà ông Putin phát động hồi tháng 2 năm 2022.

Bộ Ngoại giao Việt Nam đã không phản hồi ngay yêu cầu bình luận của Reuters.

Tòa án Hình sự Quốc tế (ICC) có trụ sở tại La Haye hồi tháng 3 năm ngoái đã ban hành lệnh bắt giữ Tổng thống Nga vì cáo buộc phạm tội ác chiến tranh ở Ukraine, nhưng Việt Nam không phải là thành viên của ICC nên không có nghĩa vụ tuân thủ.

Trong khi đó, Liên minh châu Âu, đối tác kinh tế quan trọng khác của Việt Nam, đã không bình luận trước chuyến thăm, nhưng hồi tháng trước đã bày tỏ sự bất mãn về quyết định của Hà Nội trì hoãn cuộc họp với đặc phái viên EU về các biện pháp trừng phạt Nga – quyết định được cho là liên quan đến việc chuẩn bị cho chuyến thăm của ông Putin.

Trên quan điểm của Hà Nội, chuyến thăm của ông Putin nhằm ‘chứng tỏ rằng Việt Nam theo đuổi đường lối đối ngoại cân bằng, không đi theo bất kỳ cường quốc nào,” ông Ian Storey, nghiên cứu viên cao cấp tại Viện nghiên cứu đông nam Á ISEAS-Yusof Ishak có trụ sở tại Singapore, nhận định với Reuters.

Năm ngoái, Hà nội đã tiếp đón Tổng thống Mỹ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong các chuyến thăm cấp nhà nước để nâng cấp và củng cố quan hệ.

Đây là lần thứ 5 ông Putin tới thăm Việt Nam và là chuyến thăm cấp nhà nước đầu tiên kể từ năm 2017. Tại Hà Nội, ông Putin dự kiến sẽ công bố các thỏa thuận trong các lĩnh vực bao gồm thương mại, đầu tư, công nghệ và giáo dục, hai quan chức nói với Reuters, mặc dù nghị trình có thể thay đổi.

Tuy nhiên, các cuộc bàn thảo với các lãnh đạo Việt Nam có thể sẽ tập trung vào các vấn đề nhạy cảm hơn, các quan chức cho biết, nhưng không nói rõ vấn đề gì vì nó không được công khai.

Những cuộc thảo luận sẽ bao gồm mua bán vũ khí mà Nga lâu nay vẫn là nhà cung cấp vũ khí hàng đầu cho Việt Nam; năng lượng, với các công ty Nga đang khai thác tại các mỏ dầu khí của Việt Nam ở vùng biển Trung Quốc tuyên bố chủ quyền trên Biển Đông; và thanh toán, vì hai nước đang rất vất vả để thực hiện các giao dịch vì lệnh trừng phạt của Mỹ nhằm vào các ngân hàng Nga.

Không rõ liệu thông báo về các chủ đề này có được đưa ra hay không.

“Các chủ đề chính sẽ là củng cố các quan hệ kinh tế và thương mại, bao gồm bán vũ khí,” ông Carl Thayer, chuyên gia về Việt Nam tại Học viện Quốc phòng Úc ở Canberra, nói với Reuters.

Ông Putin và các nhà lãnh đạo Việt Nam nhiều khả năng sẽ bàn thảo cácth thức thực hiện các giao dịch bằng tiền rúp và tiền đồng thông qua hệ thống ngân hàng để cho phép thanh toán hàng hóa và dịch vụ, ông nói.

Tại Hà Nội, chủ một cửa hàng đồ lưu niệm Nga thể hiện sự hào hứng của những người Việt Nam lớn tuổi trước chuyến thăm của ông Vladimir Putin.

“Người Việt Nam rất yêu thích các sản phẩm của Nga,” bà Nguyễn Thị Hồng Vân nói với Reuters. Cửa hàng của bà bày bán các búp bê Matryoshka và mũ có thêu các chữ cái CCCP, tên viết tắt của Liên Xô.

“Tôi rất vui khi biết ông Putin đến Việt Nam vì ông ấy rất tài năng, thực sự là một lãnh đạo thế giới. Tôi rất ngưỡng mộ ông ấy,” ông Trần Xuân Cường, một cư dân Hà Nội 57 tuổi, nói với Reuters trước tượng đài Lenin ở trung tâm Hà Nội.

“Tinh thần Nga rất tuyệt. Nó nhẹ nhàng, nhiều tình cảm và yêu hòa bình,” ông Trần Xuân Việt, một cư dân khác ở Hà Nội, 83 tuổi, nói với Reuters.

Trái với những người lớn tuổi, những người trẻ ở Việt Nam từ chối bình luận về ông Putin.