Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã mời Tổng thống tân cử Brazil Jair Bolsonaro tới thăm Hoa Kỳ, Reuters trích thông báo của Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ John Bolton tải lên trên trang Twitter hôm 29/11 sau một cuộc họp với ông Bolsonaro, một nhân vật cánh hữu, từng là sĩ quan quân đội cấp đại úy, là người sẽ lên nhậm chức Tổng thống Brazil vào tháng Giêng năm 2019.
Ông Bolton mô tả cuộc họp có sự tham dự của các thành viên của đội an ninh quốc gia của ông Bolsonaro, là bàn về “một loạt vấn đề” và “rất có kết quả”.
Sự thăng tiến của ông Bolsonaro, từng là một đại úy trong quân đội, sau đó phục vụ trong Quốc hội gần ba thập niên, đã gây choáng cho chính trường Brazil không khác mấy với chiến thắng của ông Trump trong cuộc đua vào Tòa Bạch Ốc cách đây hai năm. Ông Bolsonaro đắc cử dễ dàng hồi tháng trước nhờ sự ủng hộ của giới cử tri tức giận vì nạn tham nhũng chính trị tràn lan và một nền kinh tế èo ọt sau khi trải qua cuộc suy thoái tệ hại nhất trong một thế kỷ.
Ông Bolsonaro sẽ lên nhậm chức vào ngày 1/1/2019. Ông là một người rất ngưỡng mộ và thích bắt chước ông Trump. Ông đã cam kết sẽ xóa tệ nạn tham nhũng, khuyến khích cảnh sát bắn hạ thành viên của các băng đảng ma túy có nhiều thế lực. Ông tuyên bố sẽ dời đại sứ quán Brazil tại Israel tới Jerusalem như Hoa Kỳ đã làm, và có phần chắc sẽ theo chân tổng thống Mỹ, tuyên bố rút đất nước ông khỏi hiệp định khí hậu Paris.
Ông Bolsonero vận động tranh cử với hứa hẹn sẽ đặt ưu tiên hàng đầu vào việc đối đầu với Trung Quốc về mặt thương mại.
Những lời ca tụng của ông Bolsonaro dành cho chính quyền quân sự Brazil nắm quyền từ năm 1964-1985, bỏ qua những lời biện minh cho các vụ giết chóc các đối thủ chính trị và đóng cửa Quốc hội, đã khiến nhiều người Brazil lo ngại nguy cơ chế độ độc tài sẽ quay lại Brazil, mặc dù ông nhiều lần cam kết sẽ tuân thủ truyền thống và các thông lệ dân chủ.
Vài giờ sau thắng lợi bầu cử của ông Bolsonaro hôm 28/10, ông Trump tweet rằng ông đã có một “cuộc điện đàm tuyệt vời” để chúc mừng ông Bolsonaro về chiến thắng của ông, và cho biết hai ông đã bàn về kế hoạch “hợp tác chặt chẽ với nhau về thương mại, quân sự và mọi thứ khác!”
Ông Bolsonaro nói với các phóng viên rằng ông sẽ nhận lời mời của ông Trump đến thăm Washington và có kế hoạch cải thiện thương mại với Hoa Kỳ, vốn bán cho Brazil nhiều hơn là mua.
Ông cho biết ông đã thảo luận về thuế quan với ông Bolton, cũng như quan hệ với Israel và Cuba.
Cuộc họp còn có sự tham dự của cố vấn an ninh quốc gia tương lai của ông Bolsonaro, ông Augusto Heleno, và Bộ trưởng Quốc phòng tương lai Fernando Azevedo, cả hai đều là tướng đã về hưu, và Bộ trưởng Ngoại giao Ernesto Araujo, một người chống chủ nghĩa toàn cầu và đã viết rằng lý thuyết biến đổi khí hậu là một phát minh của chủ nghĩa Mác.
“Chúng ta gần gũi cả về địa lý lẫn địa chính trị, chúng ta phải có mối quan hệ gần gũi hơn”, ông Heleno nói với ông Bolton tại cuộc họp, theo một video ghi lại bởi một phụ tá của ông Bolsonaro và Reuters đã xem được.
Hôm thứ Ba, ông Bolton nói việc đắc cử của ông Bolsonaro là một “cơ hội lịch sử” cho Brazil và Hoa Kỳ để làm việc cùng nhau về an ninh, kinh tế và các vấn đề khác.
Ông Bolton ca ngợi việc đắc cử của ông Bolsonaro như một dấu hiệu tích cực rằng Brazil sẽ ủng hộ áp lực của Mỹ đối với chính phủ cánh tả của Venezuela, mà ông mô tả như là một phần của “tam hùng độc tài” ở châu Mỹ, cùng với Cuba và Nicaragua.
Vào thời điểm chuẩn bị nhậm chức, ông Bolsonaro đã có những động thái điều chỉnh đất nước mình theo hướng ông Trump lãnh đạo Hoa Kỳ.
Ông Bolsonaro sẵn sàng khiến cho các nước Ả Rập, là những bạn hàng lớn mua thịt của Brazil, bằng cam kết xây dựng một đại sứ quán ở Jerusalem, mặc dù điều này có thể dẫn đến phản ứng dữ dội từ giới vận động nông nghiệp đầy quyền lực của Brazil đã ủng hộ mạnh mẽ cho ông trong cuộc bầu cử.
Con trai của ông Bolsonaro, Eduardo, nói với các phóng viên rằng việc di chuyển của đại sứ quán “không còn là vấn đề có hay không, nhưng chỉ là khi nào thôi”. Ông này đưa ra phát biểu trên sau khi thăm con rể của ông Trump, Jared Kushner, tại Tòa Bạch Ốc hôm thứ Ba.
Ông Bolsonaro cũng chỉ trích mạnh mẽ Trung Quốc, mặc dù đây là đối tác thương mại hàng đầu của Brazil, đã mua đậu nành, quặng sắt và dầu mỏ, cùng với việc đầu tư lớn vào cơ sở hạ tầng, ngành dầu mỏ và công nghiệp của quốc gia Nam Mỹ.
Về môi trường, ông Bolsonaro cho biết hôm thứ Tư rằng ông đã thuyết phục thành công chính phủ hiện tại rút lại đề nghị tổ chức hội nghị khí hậu của LHQ vào năm tới.
Ông Bolsonsaro nói chủ quyền của Brazil đối với rừng Amazon đang bị đe dọa trong hiệp ước khí hậu Paris, lặp lại mối quan tâm lâu nay trong những người Brazil bảo thủ rằng người nước ngoài muốn kiểm soát khu rừng nhiệt đới lớn nhất thế giới.
