Tổng thống Mỹ Donald Trump tối ngày 4/3 (giờ miền Đông Hoa Kỳ) có bài phát biểu quan trọng trước Quốc hội, đánh dấu kết thúc những tuần đầu nhiệm kỳ thứ nhì của ông.
Thường được gọi là diễn văn về ‘Tình trạng Liên bang’, bài phát biểu này sẽ mang đến cho Tổng thống Trump một cơ hội công khai để trình bày tầm nhìn của ông về nền kinh tế Mỹ và chính sách nhập cư, đồng thời bảo vệ các quyết định gây tranh cãi gần đây, bao gồm việc cắt giảm lực lượng lao động liên bang và đối đầu với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy.
Tuy nhiên, thách thức cấp bách nhất đối với ông Trump sẽ là đoàn kết phe đa số Đảng Cộng hòa tại Thượng viện và Hạ viện để thông qua ngân sách tài trợ cho chính phủ sau thời hạn ngày 14/3. Các nghị sĩ Cộng hòa có quan điểm khác nhau về việc có nên chăng cắt giảm các chương trình an sinh xã hội phổ biến như Medicaid, tức chương trình cung cấp bảo hiểm y tế cho những người có thu nhập thấp, để giảm nợ công và tài trợ cho việc gia hạn các khoản cắt giảm thuế năm 2017 vốn được thông qua trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump.
Ông Trump đã kêu gọi cho một ‘dự luật lớn, đẹp’ để tài trợ cho chương trình nghị sự đối nội của ông.
“Chúng ta còn rất nhiều việc khó khăn phía trước, nhưng chúng ta sẽ thực hiện chương trình nghị sự Nước Mỹ Trên Hết,” Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson nói với báo giới vào tuần trước. “Chúng ta sẽ thực hiện toàn bộ, không chỉ một phần.”
Đảng Dân chủ tại Quốc hội đã chỉ trích ngân sách này vì mang lại lợi ích cho giới giàu.
“Đừng nhầm lẫn, nó sẽ lấy đi của người già, trẻ em và người khuyết tật để người giàu ngày càng giàu hơn,” Lãnh đạo phe thiểu số ở Thượng viện Chuck Schumer phát biểu tuần trước.
Tổng thống Trump cũng có khả năng sẽ đề cập đến lý do đằng sau quyết định áp thuế lên các nước khác. Ông xác nhận rằng mức thuế 25% đối với Canada và Mexico có hiệu lực từ ngày 4/3.
“Họ sẽ phải chịu thuế quan,” ông Trump nói với truyền thông đầu tuần này. “Cho nên họ cần phải xây dựng các nhà máy sản xuất ô tô và các cơ sở khác ngay tại Hoa Kỳ, khi đó họ sẽ không bị áp thuế.”
Tuy nhiên, một nhà phân tích nói với VOA rằng điều đó khó có thể xảy ra.
“Có lẽ điều sẽ xảy ra là hầu hết các nhà sản xuất sẽ chuyển sang các quốc gia khác, nơi không bị áp thuế, hoặc họ sẽ đơn giản là di dời,” Shannon Bow O’Brien, phó giáo sư tại Đại học Texas ở Austin, nhận định.
“Họ sẽ chuyển hoạt động kinh doanh sang nơi khác, rồi từ đó xuất khẩu sang Mỹ để tránh thuế quan. Hoặc chúng ta sẽ thấy các quốc gia khác sản xuất với chi phí rẻ hơn để khi bị áp thuế thì giá thành vẫn giữ nguyên. Tôi không tin rằng điều này sẽ đạt được mục tiêu mà ông ấy mong muốn, đó là đưa ngành sản xuất trở lại Hoa Kỳ hoặc buộc các công ty phải nhượng bộ,” ông O’Brien nói.
Những tuần đầu tiên trong nhiệm kỳ lần này của ông Trump cũng được đánh dấu bằng các sắc lệnh hành pháp nhằm giải quyết một trong những vấn đề trọng tâm trong chiến dịch tranh cử của ông: cải cách di trú. Trong bài phát biểu trước Quốc hội tối 4/3, ông dự kiến sẽ nhấn mạnh những thay đổi đối với an ninh tại biên giới phía nam của Hoa Kỳ với Mexico.
Ông cũng có thể đề cập đến việc thành lập Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE), do tỷ phú Elon Musk đứng đầu.
Mặc dù các vấn đề đối nội thường là trọng tâm của các bài phát biểu tổng thống trước Quốc hội, nhưng nhiều thách thức cấp bách trong chính sách đối ngoại cũng có khả năng được Tổng thống Trump đề cập trong bài phát biểu của mình.
Ông Trump nói với báo giới sau cuộc đối đầu tại Phòng Bầu dục với Tổng thống Ukraine hôm 28/2 rằng ông không cảm thấy Ukraine đủ trân trọng khoản đóng góp gần 200 tỷ đô của Hoa Kỳ cho cuộc chiến ở Ukraine vốn bắt đầu khi Nga xâm lược Ukraine vào ngày 24/2/2022.
Ông Trump cũng dự kiến sẽ đề cập đến lệnh ngừng bắn ở Gaza và kế hoạch phát triển bất động sản của ông trong khu vực bị xung đột tàn phá này.
Thượng nghị sĩ nguyên là một phân tích gia của CIA, Elissa Slotkin, sẽ đưa ra phản hồi của Đảng Dân chủ đối với bài phát biểu của Tổng thống Trump.
Diễn đàn