Philippines hôm thứ Hai nói sẽ không “đi chệch khỏi” phán quyết của tòa án trọng tài quốc tế bác bỏ yêu sách chủ quyền của Trung Quốc đối với hầu hết Biển Đông, nhưng Manila phải xây dựng lòng tin đối với Bắc Kinh trước khi thảo luận về các vấn đề song phương “nhạy cảm”.
Trung Quốc đã bác bỏ phán quyết hồi tháng Bảy của Tòa án Trọng tài Thường trực tại La Haye sau khi tòa xác định Trung Quốc đã vi phạm quyền chủ quyền của Philippines bằng cách gây nguy hiểm cho tàu thuyền, việc đánh bắt cá và các dự án dầu khí của nước này.
Chính quyền trước của Philippines kiện Trung Quốc ra Tòa Trọng tài Quốc tế càng làm xấu đi mối quan hệ giữa Manila với Bắc Kinh. Tuy nhiên khi Tổng thống Rodrigo Duterte lên nhậm chức ngày 30 tháng 6, ông đã tìm cách gần gũi với Trung Quốc, đánh dấu một sự đảo ngược trong chính sách đối ngoại của đồng minh lâu năm của Mỹ.
Ông Duterte đã hạ giảm vai trò của phán quyết của tòa trọng tài. Trong các cuộc hội đàm tại Trung Quốc hồi tháng 10, ông Duterte nói phán quyết trên chỉ “đóng vai trò phụ”.
Hôm thứ Bảy, Tổng thống Philippines nói ông dẹp phán quyết sang một bên và sẽ “không áp đặt bất cứ điều gì lên Trung Quốc”.
Hôm thứ Hai, Bộ trưởng Ngoại giao Philippines Perfecto Yasay ra thông cáo giải thích rằng “việc khôi phục” quan hệ với Trung Quốc là một trong những ưu tiên của ông Duterte và chính phủ đang cố gắng xây dựng “lòng tin” với Trung Quốc.
Ông Yasay nói chính phủ Philippines tái khẳng định “sự tôn trọng và tuân thủ phán quyết cột mốc quan trọng này” và sẽ “tham khảo chi tiết phán quyết” khi giải quyết các vấn đề tranh chấp hàng hải ở Biển Đông.
Cũng trong ngày thứ Hai, trong một bài phát biểu sau đó ông Duterte nói “một ngày nào đó”, ông cũng sẽ phải nói về vấn đề phán quyết với Trung Quốc, nhưng không phải lúc này. Thay vào đó, ông nêu ra khả năng sẽ chia sẻ tài nguyên trong khu vực tranh chấp.
