WASHINGTON —
Các chuyên gia tình báo tin rằng Syria có một trong những kho vũ khí hóa học lớn nhất thế giới. Trong bài tường trình từ Washington, phóng viên cấp cao của VOA Andre de Nesnera nhận định xem liệu chính phủ Syria có thể sử dụng các loại vũ khí này để chống lại lực lượng nổi dậy và liệu quân nổi dậy có thể tiếp cận các loại vũ khí hóa học đó rồi sử dụng chúng để chống lại các lực lượng vũ trang Syria hay không.
Các chuyên gia Tây phương nói rằng kho vũ khí hóa học của Syria bao gồm khí mù tạc, loại khí độc thần kinh sarin hiện đại hơn và thậm chí là cả VX – loại độc hại nhất trong tất cả các loại chất độc thần kinh.
Tuy nhiên, ông Leonard Spector, một chuyên gia vũ khí hóa học, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu không phổ biến vũ khí James Martin, nói rằng Syria chưa từng sử dụng các loại vũ khí này trong lịch sử. Ông nói:
“Nhưng chắc chắn là nước này từng sở hữu chúng. Chương trình tiếp diễn từ những năm 80, nếu không muốn nói là trước đó. Chương trình này đã được củng cố. Nó đã được phát triển từ các loại vũ khí hóa học rất cổ điển từ Thế Chiến thứ nhất. Đầu tiên họ nhận được sự trợ giúp của Nga, và sau này có thể là từ Bắc Triều Tiên và Iran’.
Ông Gregory Koblenz, một chuyên gia tại Đại học George Mason, cho biết người Syria đã tích lũy được vũ khí hóa học cho một mục đích chính:
“Syria đã bắt đầu chương trình vũ khí hóa học vì nước này cảm thấy tự ti về lực lượng quân sự quy ước của họ so với Israel cũng như nhằm để đối chọi lại với chương trình hạt nhân của Israel. Vì thế, đây là những loại vũ khí được thiết kế để sử dụng trên chiến trường, để sử dụng cho mục tiêu chiến lược nhằm chống lại các kẻ thù nước ngoài. Nó không được thiết kế để đối phó với tình thế mà Syria phải đối mặt như hiện nay.”
Các nhà phân tích Tây phương nói rằng các vũ khí hóa học của Syria được sản xuất tại 4 tới 8 cơ sở và được lưu trữ tại hàng chục địa điểm khắp cả nước. Các chuyên gia nói rằng hiện nay, chúng an toàn dưới sự kiểm soát của chính phủ.
Nhưng hiện vẫn còn câu hỏi đặt ra là liệu Tổng thống Syria Bashar al-Assad có sử dụng các loại vũ khí hóa học để chống lại lực lượng nổi dậy hay không.
Ông Greg Thielmann, một chuyên gia thuộc công ty nghiên cứu tư nhân có tên là Hiệp hội Kiểm soát vũ khí, nói rằng rất khó để thấy trước được rằng ông Assad sẽ sử dụng những vũ khí này nhằm chống lại quân nổi dậy. Ông nhận định:
“Các loại vũ khí hóa học này rất khó sử dụng và độc hại. Nó không chỉ là một mối nguy hiểm đối với những người không tham gia tác chiến ở một khu vực cụ thể nào đó mà nó còn có khuynh hướng ảnh hưởng ngược tới chính những binh sĩ sử dụng các loại vũ khí này. Vì thế, đây không phải là loại vũ khí người ta thích sử dụng. Nó thực ra có giá trị nhiều ở tính phòng thủ hơn là một loại vũ khí thực sự được sử dụng trong thời chiến.”
Tuy nhiên, các nhà hoạt động đối lập Syria đã cáo buộc chính phủ sử dụng khí gây chết người để tiêu diệt phiến quân - một cáo buộc chính phủ bác bỏ.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga Alexander Lukashevich hôm qua bác bỏ các tin tức về việc sử dụng khí độc, và nói rằng các tin tức này được loan đi để kích động ‘sự can thiệp vũ trang của nước ngoài’ vào cuộc xung đột Syria.
Nhưng ông Joseph Holliday, cựu sĩ quan tình báo quân đội, và hiện là chuyên gia phân tích cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chiến tranh, nói rằng ông có thể nhìn thấy ông Assad sử dụng vũ khí hoá học chống lại người dân của mình. Ông nói:
“Có nhiều cơ may xảy ra điều đó hơn khi chế độ Assad rõ ràng là gần tiến tới ván cờ cuối. Ngay lúc này sự đề phòng, đường ranh giới đỏ của chúng ta lúc này thực sự dựa trên tâm lý của Bashar al-Assad rằng ông ta sẽ không, không dám sử dụng chúng vì điều đó đồng nghĩa với việc tự sát. Nhưng nếu tại một thời điểm nào đó trong tương lai, nếu phe nổi dậy tiếp tục giành thắng lợi và ông ta bị dồn vào chân tường, Bashar có thể đi tới quyết định rằng đằng nào cũng chết, và nguy cơ của việc tính toán sai tăng lên.”
Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama đã cảnh báo Damascus sẽ ‘có những hậu quả’ nếu vũ khí hóa học được sử dụng.
Các chuyên gia lo ngại rằng một số vũ khí hóa học có thể rơi vào tay của quân nổi dậy, đặc biệt là những phần tử Hồi giáo cực đoan muốn lật đổ ông Assad.
Nhưng nhà phân tích Holliday nói rằng quân nổi dậy sẽ gặp khó khăn khi sử dụng các loại vũ khí hóa học tinh vi hơn ngay cả khi họ chiếm được chúng. Ông giải thích:
“Một số loại vũ khí hóa học dễ sử dụng như khí mù tạt, clo, có thể đơn giản đặt chúng vào xe bom hay những gì tương tự như vậy và sử dụng chúng trái với lệ thường. Nhưng các loại vũ khí phức tạp hơn như chất độc thần kinh sarin hay như VX cần được xử lý và vận chuyển một cách đặc biệt mà tôi không biết là quân nổi dậy có khả năng làm như thế hay không.”
Nhiều chuyên gia nói rằng vấn đề vũ khí hóa học của Syria sẽ không ngưng được nói tới, ngay cả khi hòa bình được khôi phục. Các nhà phân tích cho rằng cách tốt nhất để giải quyết vấn đề đó là chính phủ Syria loại bỏ các loại vũ khí chết người đó dưới sự giám sát của quốc tế.
Các chuyên gia Tây phương nói rằng kho vũ khí hóa học của Syria bao gồm khí mù tạc, loại khí độc thần kinh sarin hiện đại hơn và thậm chí là cả VX – loại độc hại nhất trong tất cả các loại chất độc thần kinh.
Tuy nhiên, ông Leonard Spector, một chuyên gia vũ khí hóa học, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu không phổ biến vũ khí James Martin, nói rằng Syria chưa từng sử dụng các loại vũ khí này trong lịch sử. Ông nói:
“Nhưng chắc chắn là nước này từng sở hữu chúng. Chương trình tiếp diễn từ những năm 80, nếu không muốn nói là trước đó. Chương trình này đã được củng cố. Nó đã được phát triển từ các loại vũ khí hóa học rất cổ điển từ Thế Chiến thứ nhất. Đầu tiên họ nhận được sự trợ giúp của Nga, và sau này có thể là từ Bắc Triều Tiên và Iran’.
Ông Gregory Koblenz, một chuyên gia tại Đại học George Mason, cho biết người Syria đã tích lũy được vũ khí hóa học cho một mục đích chính:
“Syria đã bắt đầu chương trình vũ khí hóa học vì nước này cảm thấy tự ti về lực lượng quân sự quy ước của họ so với Israel cũng như nhằm để đối chọi lại với chương trình hạt nhân của Israel. Vì thế, đây là những loại vũ khí được thiết kế để sử dụng trên chiến trường, để sử dụng cho mục tiêu chiến lược nhằm chống lại các kẻ thù nước ngoài. Nó không được thiết kế để đối phó với tình thế mà Syria phải đối mặt như hiện nay.”
Các nhà phân tích Tây phương nói rằng các vũ khí hóa học của Syria được sản xuất tại 4 tới 8 cơ sở và được lưu trữ tại hàng chục địa điểm khắp cả nước. Các chuyên gia nói rằng hiện nay, chúng an toàn dưới sự kiểm soát của chính phủ.
Nhưng hiện vẫn còn câu hỏi đặt ra là liệu Tổng thống Syria Bashar al-Assad có sử dụng các loại vũ khí hóa học để chống lại lực lượng nổi dậy hay không.
Ông Greg Thielmann, một chuyên gia thuộc công ty nghiên cứu tư nhân có tên là Hiệp hội Kiểm soát vũ khí, nói rằng rất khó để thấy trước được rằng ông Assad sẽ sử dụng những vũ khí này nhằm chống lại quân nổi dậy. Ông nhận định:
“Các loại vũ khí hóa học này rất khó sử dụng và độc hại. Nó không chỉ là một mối nguy hiểm đối với những người không tham gia tác chiến ở một khu vực cụ thể nào đó mà nó còn có khuynh hướng ảnh hưởng ngược tới chính những binh sĩ sử dụng các loại vũ khí này. Vì thế, đây không phải là loại vũ khí người ta thích sử dụng. Nó thực ra có giá trị nhiều ở tính phòng thủ hơn là một loại vũ khí thực sự được sử dụng trong thời chiến.”
Tuy nhiên, các nhà hoạt động đối lập Syria đã cáo buộc chính phủ sử dụng khí gây chết người để tiêu diệt phiến quân - một cáo buộc chính phủ bác bỏ.
Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga Alexander Lukashevich hôm qua bác bỏ các tin tức về việc sử dụng khí độc, và nói rằng các tin tức này được loan đi để kích động ‘sự can thiệp vũ trang của nước ngoài’ vào cuộc xung đột Syria.
Nhưng ông Joseph Holliday, cựu sĩ quan tình báo quân đội, và hiện là chuyên gia phân tích cấp cao tại Viện Nghiên cứu Chiến tranh, nói rằng ông có thể nhìn thấy ông Assad sử dụng vũ khí hoá học chống lại người dân của mình. Ông nói:
“Có nhiều cơ may xảy ra điều đó hơn khi chế độ Assad rõ ràng là gần tiến tới ván cờ cuối. Ngay lúc này sự đề phòng, đường ranh giới đỏ của chúng ta lúc này thực sự dựa trên tâm lý của Bashar al-Assad rằng ông ta sẽ không, không dám sử dụng chúng vì điều đó đồng nghĩa với việc tự sát. Nhưng nếu tại một thời điểm nào đó trong tương lai, nếu phe nổi dậy tiếp tục giành thắng lợi và ông ta bị dồn vào chân tường, Bashar có thể đi tới quyết định rằng đằng nào cũng chết, và nguy cơ của việc tính toán sai tăng lên.”
Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama đã cảnh báo Damascus sẽ ‘có những hậu quả’ nếu vũ khí hóa học được sử dụng.
Các chuyên gia lo ngại rằng một số vũ khí hóa học có thể rơi vào tay của quân nổi dậy, đặc biệt là những phần tử Hồi giáo cực đoan muốn lật đổ ông Assad.
Nhưng nhà phân tích Holliday nói rằng quân nổi dậy sẽ gặp khó khăn khi sử dụng các loại vũ khí hóa học tinh vi hơn ngay cả khi họ chiếm được chúng. Ông giải thích:
“Một số loại vũ khí hóa học dễ sử dụng như khí mù tạt, clo, có thể đơn giản đặt chúng vào xe bom hay những gì tương tự như vậy và sử dụng chúng trái với lệ thường. Nhưng các loại vũ khí phức tạp hơn như chất độc thần kinh sarin hay như VX cần được xử lý và vận chuyển một cách đặc biệt mà tôi không biết là quân nổi dậy có khả năng làm như thế hay không.”
Nhiều chuyên gia nói rằng vấn đề vũ khí hóa học của Syria sẽ không ngưng được nói tới, ngay cả khi hòa bình được khôi phục. Các nhà phân tích cho rằng cách tốt nhất để giải quyết vấn đề đó là chính phủ Syria loại bỏ các loại vũ khí chết người đó dưới sự giám sát của quốc tế.
