Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 21/4 tuyên bố chiến thắng trong trận chiến lớn nhất ở Ukraine, nói rằng cảng Mariupol ‘được giải phóng’ sau gần hai tháng bị bao vây.
Tuy nhiên, hàng trăm binh sĩ và thường dân Ukraine vẫn đang cố thủ bên trong một nhà máy thép. Ông Putin ra lệnh cho quân Nga phong toả khu phức hợp nhà máy thép này ‘không cho một con ruồi lọt qua.’
Bộ Ngoại giao Mỹ nói họ biết lực lượng Ukraine vẫn chưa buông súng ở Mariupol và gọi tuyên bố của ông Putin về việc đã giải phóng thành phố Mariupol là ‘một thông tin xuyên tạc nữa trong chiêu bài cũ rích’ của Nga.
Ukraine nói ông Putin muốn né cuộc đụng độ cuối cùng với lực lượng Ukraine tại Mariupol vì thiếu quân để đánh bật họ.
Tại Washington, Tổng thống Mỹ Joe Biden loan báo cấp thêm 800 triệu đô la viện trợ quân sự cho Ukraine, bao gồm pháo hạng nặng.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy nói giới lãnh đạo Nga đã phạm ‘sai lầm thảm hại’ khi xâm lược Ukraine. Ông loại bỏ khả năngg tới Moscow để đàm phán trực tiếp chấm dứt chiến tranh và nói với hãng truyền thông Nga Mediazona rằng: “Đơn giản sẽ không có chuyện đó.”
Mariupol, từng là nơi sinh sống của 400.000 người, không chỉ là nơi bùng nổ giao tranh khốc liệt nhất trong cuộc xâm lược mà Nga khơi mào hôm 24/2 mà còn là nơi xảy ra thảm họa nhân đạo tệ hại nhất.
Hàng trăm nghìn thường dân đã bị cô lập gần hai tháng dưới sự bao vây và bắn phá của Nga.
Kiểm soát được thành phố nằm trên Biển Azov này, Nga sẽ có thể nối liền lãnh thổ do các phần tử ly khai được Nga hỗ trợ tại vùng Donbas miền đông Ukraine với Crimea, bán đảo mà Moscow sáp nhập từ năm 2014.
Các chiến binh Ukraine vẫn còn bên trong khu phức hợp nhà máy thép Azovstal, một trong những cơ sở luyện kim lớn nhất ở châu Âu trải dài 11 km vuông với các tòa nhà khổng lồ, các hầm trú ẩn dưới lòng đất và các đường hầm. Ông Putin đã cảnh cáo họ là hạ vũ khí đầu hàng hoặc chết.
Trong cuộc gặp được phát sóng tại Điện Kremlin ngày 21/4, ông Putin nói với Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu rằng không cần tấn công vào khu công nghiệp và ra lệnh hủy kế hoạch đó.
“Hãy phong tỏa khu công nghiệp này để không một con ruồi nào có thể lọt qua.”
Quyết định này được đưa ra sau nhiều ngày Nga ra tối hậu thư cho những người cố thủ bên trong nhà máy.
Tuyên bố chiến thắng hôm 21/4 mang về phần thưởng lớn đầu tiên cho ông Putin kể từ khi quân Nga bị đẩy ra khỏi miền bắc Ukraine vào tháng trước sau khi không chiếm được thủ đô Kyiv. Nhưng đây không phải là một chiến thắng rõ rệt như Moscow mong muốn sau nhiều tháng chiến đấu trong một thành phố đã biến thành đống đổ nát.
Tổng thống Zelenskyy nói 120.000 thường dân đang bị phong toả không được rời khỏi Mariupol.
Thường dân chịu thống khổ
Các nhà báo đến Mariupol trong suốt cuộc bao vây nhìn thấy những con đường đầy xác chết, hầu như tất cả các tòa nhà đều bị phá hủy, và cư dân co ro lạnh lẽo trong các căn hầm, mạo hiểm ra ngoài nấu nướng trên các bếp tạm hoặc chôn xác người trong vườn.
Ukraine ước tính hàng chục nghìn thường dân đã chết ở Mariupol, một số được chôn trong các ngôi mộ tập thể. Liên hiệp quốc và Hội Chữ Thập Đỏ nói số thương vong thường dân chưa thể biết được, nhưng ít nhất là hàng nghìn người.
Bộ trưởng Quốc phòng của ông Putin báo cáo với ông rằng Nga đã giết hơn 4.000 lính Ukraine trong chiến dịch chiếm Mariupol và 1.478 người đã đầu hàng. Những con số này không thể nào kiểm chứng được.
Phó Thủ tướng Ukraine, Iryna Vereshchuk, cho biết 1.000 thường dân và 500 binh sĩ bị thương cần phải được đưa ra khỏi nhà máy ngay lập tức, quy trách nhiệm cho quân Nga về việc không lập được hành lang an toàn mà bà nói là đã nhất trí.
Moscow nói Nga đã tiếp nhận 140.000 thường dân từ thành phố cảng này trong các cuộc sơ tán nhân đạo. Kyiv tố cáo rằng một số người bị cưỡng chế sang Nga bằng vũ lực và điều này có thể được xem là tội ác chiến tranh.
Mỹ tăng viện trợ
Tổng thống Mỹ Biden ngày 21/4 cam kết gửi hàng chục khẩu pháo, 144.000 đạn dược và máy bay không người lái chiến thuật tới Ukraine trong lúc nước này đối mặt với một cuộc tấn công mới của Nga ở phía đông.
Ông nói Mỹ và các đồng minh đang ‘xúc tiến càng nhanh càng tốt’ để cung cấp cho Ukraine các thiết bị và vũ khí nước này cần.
Gói viện trợ vũ khí mới có cùng kích cỡ với gói 800 triệu đô la công bố vào tuần trước. Ông Biden cũng kêu gọi Quốc hội tài trợ bổ sung để cung cấp thêm viện trợ cho Kyiv.
Tổng thống Biden cũng công bố kế hoạch cấm các tàu có liên hệ đến Nga cập cảng Hoa Kỳ, làm tăng thêm một loạt các chế tài của phương Tây đối với Moscow.
Đẩy mạnh tấn công Donbas
Không chiếm được thủ đô Kyiv vào tháng trước và buộc phải rút khỏi miền bắc Ukraine, các lực lượng Nga đã tập hợp lại để mở một cuộc tấn công mới ở hai tỉnh miền đông được gọi là Donbas.
Ukraine nói quân Nga cho đến nay đã thất bại trong việc chiếm hoàn toàn Rubizhne, một thị trấn ở Donbas là trọng tâm của cuộc tiến công của họ. Thị trưởng thành phố Kharkiv, gần đường tiếp vận của Nga vào Donbas, cho biết thành phố đã bị bắn phá dữ dội.
Trong lúc cả hai bên đều hy vọng thành công trên chiến trường Donbas, các cuộc hòa đàm đã bị gác lại.
Tình báo quân sự Anh cho hay quân Nga mong muốn chứng tỏ thành công đáng kể trước ngày 9/5, ngày kỷ niệm chiến thắng của quân đồng minh ở châu Âu trong Thế chiến Thứ hai khi quân đội Nga theo truyền thống tổ chức một cuộc duyệt binh hoành tráng trên Quảng trường Đỏ.
Nga gọi hành động ở Ukraine là ‘chiến dịch quân sự đặc biệt’ nhằm phi quân sự hóa và ‘phi quốc xã hóa’ Ukraine.
Kyiv và các đồng minh phương Tây nói đó là cớ ngụy tạo để xâm lược bất hợp pháp.
