Thái Lan đưa 40 người Duy Ngô Nhĩ về Trung Quốc sau 1 thập kỷ giam giữ

Trung Quốc đã đảm bảo với Thái Lan rằng 40 người Duy Ngô Nhĩ mà họ trả về hôm 27/2 sẽ được chăm sóc, theo Bộ trưởng Quốc phòng Thái Lan cho biết, và điều này xác nhận một vụ trục xuất bí mật trước bình minh mà Liên Hợp Quốc và các tổ chức nhân quyền lên án.

Động thái này được đưa ra bất chấp lời kêu gọi của các chuyên gia nhân quyền Liên Hợp Quốc là không trả về những người Duy Ngô Nhĩ mà Thái Lan đã giam giữ trong một thập kỷ qua cũng như cảnh báo rằng họ có nguy cơ bị tra tấn, ngược đãi và hứng chịu “tổn hại không thể khắc phục” nếu bị trao trả.

Người Duy Ngô Nhĩ đã được giao trả theo chuẩn mực quốc tế, Bộ trưởng Phumtham Wechayachai nói với Reuters. Đây là lần đầu tiên Thái Lan xác nhận vụ trục xuất người Duy Ngô Nhĩ, vốn là lần thứ hai trong thập kỷ qua.

“Nó được thực hiện theo luật pháp Thái Lan và các nguyên tắc quốc tế. Không có vấn đề gì. Họ sẽ được chăm sóc tốt vì họ là dân nước họ,” ông Phumtham, vốn cũng là phó thủ tướng Thái Lan, nói.

“Họ đang được kiểm tra sức khỏe. Sau đó, họ sẽ được đưa về nhà. Thân nhân họ đã tiếp nhận họ,” ông nói, đồng thời cho biết thêm rằng người đứng đầu Hội đồng An ninh Quốc gia Thái Lan đã đi cùng trên chuyến bay với những người bị giam giữ.

Các tổ chức nhân quyền cáo buộc Bắc Kinh ngược đãi người Duy Ngô Nhĩ, sắc dân thiểu số chủ yếu là Hồi giáo với dân số khoảng 10 triệu người cư trú ở phía tây khu tự trị Tân Cương. Bắc Kinh phủ nhận họ có hành vi ngược đãi.

Cơ quan tị nạn Liên Hợp Quốc cho biết họ đã nhiều lần tìm cách tiếp cận nhóm này cũng như muốn có đảm bảo từ chính quyền Thái Lan rằng họ sẽ không bị trục xuất.

“Đây là vi phạm rõ ràng đối với nguyên tắc không trục xuất và các nghĩa vụ của chính phủ Hoàng gia Thái Lan theo luật pháp quốc tế,” Trợ lý Cao ủy về bảo vệ của UNHCR, Ruvendrini Menikdiwela, cho biết.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lâm Kiếm nói rằng những người bị giam giữ đã được hồi hương theo luật pháp của cả hai nước.

“Đây là biện pháp cụ thể để cả hai bên hợp tác trong đấu tranh với tội phạm xuyên biên giới như buôn lậu, và quyền cũng như lợi ích hợp pháp của những người liên quan đã được đảm bảo đầy đủ,” ông Lâm phát biểu trong cuộc họp báo thường kỳ.

Lo ngại gia tăng ở Thái Lan vào sáng sớm ngày 27/2 sau khi tin tức và hình ảnh trên truyền thông cho thấy một số xe tải có cửa sổ bị dán băng dính màu đen rời khỏi trung tâm di trú Bangkok, nơi 48 người Duy Ngô Nhĩ đã bị giam giữ.

Vài giờ sau, vào lúc 4h48 sáng, một chuyến bay đột xuất của hãng China Southern Airlines đã rời sân bay Don Mueang ở thủ đô Thái Lan để hạ cánh ở Kashgar thuộc Tân Cương của Trung Quốc sáu giờ sau đó, theo dữ liệu theo dõi chuyến bay Flightradar24 cho thấy.

Bốn mươi tám người Duy Ngô Nhĩ này bị giam giữ ở Thái Lan nằm trong nhóm 300 người bỏ chạy khỏi Trung Quốc và bị bắt vào năm 2014. Một số bị trao trả lại Trung Quốc và những người khác bị đưa đến Thổ Nhĩ Kỳ, số còn lại bị Thái Lan giam giữ.

Một số nhà ngoại giao và nhà phân tích an ninh tin rằng việc Thái Lan trục xuất 100 người Duy Ngô Nhĩ sang Trung Quốc hồi tháng 7 năm 2015, vốn đã bị lên án rộng rãi, đã dẫn đến vụ đánh bom vào đền thờ đông đúc ở trung tâm Bangkok một tháng sau đó khiến 20 người thiệt mạng – hành động tấn công tồi tệ nhất trên đất Thái Lan.

Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (HRW) cho biết việc bàn giao người Duy Ngô Nhĩ “vi phạm trắng trợn các nghĩa vụ của Thái Lan”, trong khi tổ chức nhân quyền Thái Lan Cross Cultural Foundation cho biết họ sẽ kiến nghị lên tòa án vào ngày 27/2 để điều tra ngay lập tức.

Khi được hỏi trước đó về việc trục xuất người Duy Ngô Nhĩ, Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra nói: “Những vấn đề như thế này, đối với bất kỳ nước nào, người ta phải tuân theo luật pháp, quy trình quốc tế và nhân quyền.”