Thủ tướng Nhật cam kết giải quyết tranh chấp lãnh thổ với Nga

TOKYO —  Các vụ tranh chấp lãnh thổ giữa Nhật Bản và các nước láng giềng Trung Quốc và Nam Triều Tiên đã gây căng thẳng bang giao trong năm vừa qua, và nay một vụ tranh chấp lãnh thổ nữa với Nga lại thu hút sự chú ý trở lại. Vụ này có liên quan đến thuộc địa Nhật mà Hồng quân Nga đã chiếm trong những ngày kết thúc Thế chiến thứ hai. Từ Tokyo, thông tín viên VOA Steve Herman gửi về bài tường thuật sau đây.

Thủ tướng Nhật Bản, người từng có một lập trường kiên quyết về những vùng đất có tranh chấp kể từ khi quay trở lại chức vụ vào cuối tháng 12, hôm nay cam kết sẽ giải quyết một vụ tranh chấp về những hòn đảo vẫn còn kéo dài với Nga.

Tình trạng bế tắc trong nhiều thập niên có nghĩa là hai nước trên nguyên tắc vẫn còn ở trong tình trạng chiến tranh từ năm 1945.

Nhật Bản đòi chủ quyền 4 hòn đảo trong vùng tây bắc Thái Bình Dương. Hòn đảo gần nhất chỉ cách điểm cực bắc của đảo Hokkaido có vài kilomét và cách bán đảo Kamchatka trên lục địa Nga khoảng 1.000 kilomét về phía nam.

Thủ tướng Shinzo Abe đã nói chuyện chớp nhoáng với mấy ngàn người tại một cuộc tụ tập thường niên ở Tokyo với mục đích đòi lại chủ quyền các hòn đảo đó.

Ông Abe nói các cuộc thương nghị với Moscow đang tiếp tục với mục đích giải quyết vấn đề chủ quyền ngõ hầu có thể ký một hòa ước với Nga. Ông bày tỏ “hy vọng cao độ” rằng tiến bộ sẽ đạt được và cuộc tranh chấp chung cuộc có thể được giải quyết.

Quân đội Xô Viết đã xâm chiếm nam bộ Sakhalin và quần đảo Kuril vài ngày sau khi tuyên chiến với Nhật Bản vào tháng 8 năm 1945. Nhật Bản đầu hàng vào ngày 15 tháng 8, đưa Thế chiến thứ hai đến hồi kết thúc.

Thường dân Nhật Bản sống trên các đảo này đã bị trục xuất.

Kể từ khi đó, Nhật Bản lập luận rằng quân đội Xô Viết tiếp tục cuộc tấn công tháng 8 1945 nhắm vào lực lượng của họ ngay cả sau khi Quân đội Hoàng gia Nhật đã đầu hàng.

Nhật Bản nói vấn đề lãnh thổ chưa được giải quyết vẫn gây trở ngại cho việc chung quyết một hòa ước với Nga.

Nhật Bản đã được giao chủ quyền một phần Sakhalin trong khuôn khổ Hiệp định Portsmouth năm 1905 sau khi lực lượng Nhật thắng một cuộc chiến tranh kéo dài 7 tháng với Nga.

Nhật Bản bắt đầu đô hộ quần đảo Kuril vào cuối thế kỷ thứ 19. Cuộc tranh chấp đang tiếp diễn có liên quan đến 4 trong 18 hòn đảo trong dẫy đảo này.

Ðảo lớn nhất là đảo Shikotan, có diện tích 225 kilomet vuông.

Nga đã tăng cường sự hiện diện quân sự ở quần đảo Kuril trong những năm gần đây và những cuộc viếng thăm của các nhà lãnh đạo Nga đến vùng đảo đang có tranh chấp đã khơi ra những lời chỉ trích gay gắt từ phía Tokyo.

Moscow coi những đảo mà Nhật Bản nhận chủ quyền là một phần không chia cắt được của Liên bang Nga.

Phía Nga đã đề nghị cùng sử dụng lãnh thổ có tranh chấp, được cho là giàu tài nguyên khoáng chất cả trên bờ lẫn ngoài khơi.

Các nhà lãnh đạo của cả hai nước trong mấy năm vừa qua đã cùng bầy tỏ ý muốn giải quyết vụ tranh chấp qua đàm phán.