Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã ký hai sắc lệnh hành chính nhằm tăng cường an ninh nội địa, kể cả lệnh nghiêm cấm bất cứ người tỵ nạn Syria nào được vào lãnh thổ Mỹ trong một thời gian vô hạn định.
Ông Trump ký sắc lệnh hôm thứ Sáu 27/1 tại Ngũ Giác Đài, nơi ông dự lễ nhậm chức của Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis. Ngay sau khi lệnh được ban hành, những người chống đối đã tổ chức một cuộc biểu tình tại một công ốc chính của chính phủ liên bang ở thành phố New York.
Sắc lệnh ký hôm thứ Sáu mang tên “Bảo vệ Quốc gia chống Khủng bố nhập cư vào Mỹ”, chỉ thị tạm ngưng cấp thị thực nhập cảnh và các quyền di trú khác cho công dân của “các nước đặc biệt đáng quan tâm.”
Về lý do lệnh được ban hành, văn kiện này đơn cử sự kiện 11 tháng 9, khi xảy ra các cuộc tấn công khủng bố nhắm vào hai thành phố New York và Washington mà hung thủ là 19 người nước ngoài đã dễ dàng được cấp visa vào Mỹ. Văn kiện này còn nêu lên các tội hình sự liên quan tới khủng bố đã xảy ra trong 15 năm qua do những người nước ngoài nhập cảnh Hoa Kỳ với visa tạm, như du lịch, sinh viên hay lao động ngắn hạn, hoặc tị nạn đang xin định cư ở Hoa Kỳ.
Mục đích: Chặn các cuộc tấn công tương lai
Sắc lệnh không nêu đích danh những nước nào là “nước đặc biệt đáng quan tâm”, mặc dù lệnh cho phép Bộ An ninh Nội địa theo dõi các nước không cung cấp đủ thông tin về các công dân của họ. Các giới chức Toà Bạch Ốc hồi trong tuần ra dấu hiệu báo trước Iran, Iraq, Syria, Sudan, Libya, Yemen và Somalia là các nước đầu tiên nằm trong danh sách “đáng quan tâm”, nhưng các nước khác có thể được ghi tên vào danh sách vào bất cứ lúc nào.
Lệnh cấm cửa người tị nạn Syria sẽ được thi hành vô hạn định cho tới khi Tổng thống Trump quyết định rằng “đã có đủ các biện pháp cải cách để bảo đảm việc nhận người tị nạn Syria phù hợp với quyền lợi quốc gia.”
Sắc lệnh cũng tạm đình chỉ hoạt động của Chương trình Nhận Tị nạn của Mỹ trong 120 ngày, trong khi Ngoại Trưởng và các giới chức khác tái thẩm định các thủ tục “để bảo đảm những người được chấp nhận là người tị nạn không đặt ra một mối đe doạ nào cho an ninh và nền an sinh của Hoa Kỳ.” Theo sắc lệnh này, con số người tị nạn có thể được nhận vào Mỹ cũng bị giới hạn tối đa ở mức 50,000 người trong năm tài chính 2017, kết thúc vào ngày 30/9 năm nay.
Phản ứng tức thời trước diễn tiến tại Washington, hơn 100 người biểu tình đã nối rộng vòng tay đêm hôm qua ngay tại cửa vào một công ốc liên bang ở thành phố New York, nơi toạ lạc Bộ An ninh Nội địa, Cơ quan Điều tra Liên Bang Hoa Kỳ -FBI và một số cơ quan liên bang khác.
Tổng thống Trump hôm qua tuyên bố chỉ có những người ủng hộ nước Mỹ mới nên được cho nhập cư. So với những hứa hẹn ông Trump đã đưa ra lúc tranh cử là sẽ tăng cường các biện pháp “rà soát triệt để” những người Hồi giáo và du khách đến từ các nước có liên kết với khủng bố, sắc lệnh mà ông Trump vừa ký ban hành còn bàn về các thủ tục xác minh và kiểm chứng lý lịch chi tiết mà các nhân viên lãnh sự quán nên sử dụng.
Dưới đề tài chung về khủng bố, sắc lệnh hành chính của ông Trump chỉ thị các giới chức Mỹ theo dõi các hành vi “bạo lực giới tính chống lại phụ nữ, kể cả các vụ giết phụ nữ để gọi là ‘bảo vệ danh dự gia đình’, đồng thời yêu cầu thu thập bất cứ thông tin nào liên quan tới an ninh công và sự an toàn của công chúng”.
Ông Trump tuyên bố:
“Chúng ta không muốn họ có mặt ở đây. Chúng ta muốn bảo đảm nước Mỹ sẽ không cho nhập cư những thành phần được coi là một mối đe doạ đối với các binh sĩ của chúng ta đang chiến đấu ở nước ngoài. Chúng ta chỉ muốn cho nhập cư những người sẽ ủng hộ đất nước ta và có tình cảm sâu đậm đối với người Mỹ.”
Vài giờ sau khi ông Trump ký ban hành sắc lệnh, hai cơ quan Liên Hiệp Quốc hôm thứ Bảy 28/1 ra thông cáo chung nói rằng:
“Nhu cầu của người tị nạn và di dân trên khắp thế giới chưa bao giờ cấp thiết như ngay tại thời điểm này, và chương trình tái định cư cảu Mỹ là một trong những chương trình định cư quan trọng nhất trên thế giới.”
Cao Uỷ Tị Nạn Liên Hiệp Quốc và Tổ chức Di Dân Quốc tế nói họ hy vọng Hoa Kỳ “sẽ tiếp tục giữ vai trò lãnh đạo và duy trì truyền thống bảo vệ những người phải chạy khỏi nước để tránh các cuộc xung đột và chính sách áp bức”.
Các cơ quan này nói họ tin tưởng mạnh mẽ rằng tất cả những tị nạn “phải được đối xử đồng đều, được bảo vệ và hỗ trợ, có cơ hội được đi định cư bất kể họ theo tôn giáo, quốc tịch nào, hoặc thuộc nhóm sắc tộc nào”.
