Donald Trump cam kết giải cứu nước Mỹ khỏi những gì ông mô tả là nhiều năm phản bội và suy thoái trong bài phát biểu nhậm chức của mình hôm 20/1, ưu tiên trấn áp tình trạng nhập cư bất hợp pháp và tự coi mình là vị cứu tinh của quốc gia được Chúa chọn.
"Đầu tiên, tôi sẽ tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia tại biên giới phía nam của chúng ta", ông nói. "Mọi hành vi nhập cư bất hợp pháp sẽ bị dừng lại ngay lập tức và chúng ta sẽ bắt đầu quá trình đưa hàng triệu người nhập cư phạm tội trở về nơi họ xuất phát".
Bài phát biểu của ông Trump lặp lại nhiều chủ đề mà ông đã nêu ra trong lễ nhậm chức cho nhiệm kỳ đầu tiên của mình vào năm 2017 khi ông nói một cách u ám về "thảm sát ở Mỹ" về tội phạm và mất việc làm mà ông cho là đã tàn phá đất nước.
Ông Trump, 78 tuổi, đã tuyên thệ nhậm chức vào lúc 12:01 chiều ngày 20/1 bên trong Điện Capitol của Quốc hội Mỹ, do Chánh án John Roberts chủ trì, trong đó ông thề sẽ "giữ gìn và bảo vệ" Hiến pháp Hoa Kỳ. Phó tổng thống của ông, JD Vance, đã tuyên thệ nhậm chức ngay trước đó.
Ông Trump sẽ là tội phạm đầu tiên vào lãnh đạo Nhà Trắng sau khi bồi thẩm đoàn New York kết tội ông làm giả hồ sơ kinh doanh để che giấu khoản tiền bịt miệng trả cho một ngôi sao khiêu dâm.
Các quan chức Nhà Trắng mới nhậm chức cho biết hôm 20/1 rằng ông Trump có ý định ký một loạt các hành động hành pháp trong những giờ đầu tiên làm tổng thống, bao gồm 10 hành động tập trung vào an ninh biên giới và nhập cư, vốn là ưu tiên hàng đầu của ông.
Các quan chức cho các phóng viên biết rằng ngoài việc tuyên bố tình trạng khẩn cấp, tổng thống sẽ điều quân đội đến đó và tiếp tục chính sách buộc những người xin tị nạn phải chờ ở Mexico để ra tòa tại Hoa Kỳ.
Ông Trump cũng sẽ tìm cách chấm dứt cái gọi là quyền công dân theo nơi sinh đối với những đứa trẻ sinh ra tại Hoa Kỳ có cha mẹ không có tư cách pháp lý, một động thái mà một số học giả pháp lý cho rằng sẽ vi hiến.
Lễ nhậm chức hoàn tất sự trở lại đầy vinh quang của một nhân vật hay gây rối loạn chính trị đã sống sót sau hai phiên tòa luận tội, một bản án trọng tội, hai lần bị ám sát hụt và một bản cáo trạng vì tìm cách lật ngược thất bại trong cuộc bầu cử năm 2020 của mình.
"Hành trình giành lại nền cộng hòa của chúng ta không hề dễ dàng, tôi có thể nói với bạn như vậy", ông Trump nói, trước khi nhắc đến viên đạn của kẻ ám sát đã sượt qua tai ông vào tháng 7. "Tôi đã được Chúa cứu để làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại".
Buổi lễ được chuyển vào bên trong Điện Capitol do thời tiết lạnh, diễn ra bốn năm sau khi một đám đông người ủng hộ Trump xông vào tòa nhà biểu tượng của nền dân chủ Hoa Kỳ, trong một nỗ lực không thành công nhằm ngăn chặn thất bại của ông Trump trước ứng cử viên đảng Dân chủ Joe Biden, 82 tuổi.
Ông Biden và Phó Tổng thống mãn nhiệm Kamala Harris, người đã thua ông Trump trong cuộc bầu cử tháng 11, đã có mặt bên trong điện mái vòm Rotunda của Điện Capitol, cùng với các cựu Tổng thống Barack Obama, George W. Bush và Bill Clinton. Cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton, người đã thua ông Trump vào năm 2016, đến cùng chồng bà là ông Bill, nhưng vợ của ông Obama, bà Michelle, không tham dự.
Nhiều giám đốc điều hành công nghệ đã tìm cách lấy lòng chính quyền mới – bao gồm ba người đàn ông giàu nhất thế giới, Giám đốc điều hành Tesla và SpaceX Elon Musk, Giám đốc điều hành Amazon Jeff Bezos và Giám đốc điều hành Meta Mark Zuckerberg – đã có những chỗ ngồi trên hàng ghế nổi bật bên sân khấu, bên cạnh những người được đề cử vào nội các và các thành viên trong gia đình ông Trump.
Ông Trump, tổng thống Hoa Kỳ đầu tiên kể từ thế kỷ 19 giành được nhiệm kỳ thứ hai sau khi mất Nhà Trắng, đã tuyên bố rằng "vào Ngày đầu tiên" ông sẽ ân xá cho nhiều người trong số hơn 1.500 người bị buộc tội liên quan đến vụ tấn công ngày 6/1/2021. Ông đã bỏ qua lễ nhậm chức của ông Biden và tiếp tục tuyên bố sai sự thật rằng cuộc bầu cử năm 2020 mà ông thua ông Biden là gian lận.
Ông Biden, trong một trong những hành động chính thức cuối cùng của mình, đã ân xá cho một số người mà ông Trump đã nhắm đến để trả thù, bao gồm cựu cố vấn trưởng về y tế của Nhà Trắng Anthony Fauci, cựu Dân biểu Cộng hòa Hoa Kỳ Liz Cheney và cựu chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, Tướng Mark Milley.
Theo tiết lộ của các quan chức chính quyền mới với các phóng viên, ông Trump sẽ khôi phục án tử hình liên bang, mà ông Biden đã đình chỉ, và yêu cầu các tài liệu chính thức của Hoa Kỳ như hộ chiếu phải phản ánh giới tính của công dân khi sinh ra.
Họ cho biết ông Trump cũng sẽ ký một lệnh hành pháp chấm dứt các sáng kiến về sự đa dạng, công bằng và hòa nhập trong chính phủ liên bang vào ngày 20/1, cũng là Ngày tưởng niệm Martin Luther King Jr., một ngày lễ quốc gia tưởng nhớ nhà lãnh đạo dân quyền nổi tiếng nhất của Hoa Kỳ.
Nhưng theo một quan chức của chính quyền mới cho biết, ông Trump sẽ không áp dụng ngay các mức thuế quan mới vào ngày 20/1, thay vào đó, chỉ đạo các cơ quan liên bang đánh giá các mối quan hệ thương mại với Canada, Trung Quốc và Mexico. Diễn biến bất ngờ này đã gây ra sự trượt giá mạnh mẽ của đồng đô la Mỹ và một đợt tăng giá trên thị trường chứng khoán toàn cầu vào một ngày khi thị trường tài chính Hoa Kỳ đóng cửa.
Một số sắc lệnh hành pháp của ông Trump có khả năng phải đối mặt với những thách thức pháp lý.
Ngay cả khi chuẩn bị tái nhậm chức, ông Trump vẫn tiếp tục mở rộng các dự án kinh doanh của mình, huy động hàng tỷ đô la với giá trị thị trường bằng cách tung ra một đồng tiền điện tử không có giá trị vốn hóa thị trường vào cuối tuần qua, gây ra những câu hỏi về đạo đức và quy định.
Trước khi nhậm chức, ông Trump và đệ nhất phu nhân tương lai Melania Trump đã đến Nhà Trắng, nơi ông Biden và đệ nhất phu nhân sắp mãn nhiệm Jill Biden chào đón họ bằng những cái bắt tay.
"Chào mừng trở về nhà", ông Biden nói.
Thế lực gây rối loạn
Giống như năm 2017, ông Trump nhậm chức như một cái nguồn gây hỗn loạn, khi thề sẽ tái thiết chính phủ liên bang và bày tỏ sự hoài nghi sâu sắc về các liên minh do Hoa Kỳ lãnh đạo vốn đã định hình nên nền chính trị toàn cầu sau Thế chiến thứ hai.
Vị cựu tổng thống trở lại Washington với sự phấn khích sau khi giành chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử trước bà Harris với chênh lệch hơn 2 triệu phiếu bầu nhờ làn sóng cử tri thất vọng về tình trạng lạm phát dai dẳng, mặc dù ông Trump vẫn không đạt được đa số 50%.
Năm 2016, ông Trump đã giành được chiến thắng nhờ phiếu bầu của Đại cử tri đoàn – và giành chức tổng thống – mặc dù nhận được ít hơn bà Hillary Clinton gần 3 triệu phiếu bầu phổ thông.
Ông Trump, người đã vượt qua ông Biden để trở thành tổng thống lớn tuổi nhất từng tuyên thệ nhậm chức, sẽ tận hưởng lợi thế khi đảng Cộng hòa chiếm đa số tại cả hai viện của Quốc hội. Các cố vấn của ông Trump đã vạch ra kế hoạch thay thế các quan chức phi đảng phái bằng những người trung thành được lựa chọn kỹ lưỡng.
Ngay cả trước khi nhậm chức, ông Trump đã thiết lập một trung tâm quyền lực đối địch trong những tuần sau chiến thắng bầu cử của mình, gặp gỡ các nhà lãnh đạo thế giới và gây ra sự bàng hoàng khi công khai ý định chiếm Kênh đào Panama, kiểm soát lãnh thổ Greenland của Đan Mạch và đồng minh NATO, cũng như áp thuế đối với các đối tác thương mại lớn nhất của Hoa Kỳ.
Ảnh hưởng của ông Trump đã được cảm nhận trong thông báo của Israel-Hamas vào tuần trước về một thỏa thuận ngừng bắn. Ông Trump đã cử đặc phái viên tham gia các cuộc đàm phán tại Qatar và đã cảnh báo về "sự trả giá đắt" nếu Hamas không thả các con tin trước lễ nhậm chức của ông.
Không giống như năm 2017, khi bổ nhiệm nhiều chức vụ cấp cao bằng những người theo chủ nghĩa thể chế, ông Trump lần này ưu tiên lòng trung thành hơn là kinh nghiệm khi đề cử một loạt các ứng cử viên nội các gây tranh cãi, mà một số người trong đó là những người chỉ trích thẳng thắn các cơ quan mà họ được giao nhiệm vụ lãnh đạo.
Lễ nhậm chức diễn ra trong bối cảnh an ninh nghiêm ngặt sau một chiến dịch tranh cử được đánh dấu bằng sự gia tăng bạo lực chính trị bao gồm hai vụ mưu sát nhắm vào ông Trump, trong đó có một vụ mà viên đạn sượt qua tai ông.
Cuộc diễu hành truyền thống dọc theo Đại lộ Pennsylvania qua Nhà Trắng giờ đây diễn ra trong nhà tại Capital One Arena, nơi ông Trump tổ chức cuộc mít tinh mừng chiến thắng hôm 19/1. Ông Trump cũng sẽ tham dự ba buổi dạ hội nhậm chức vào buổi tối ngày 20/1.
Một số người ủng hộ trung thành của ông Trump đã ngủ trên phố trong điều kiện giá lạnh để đảm bảo họ không bỏ xếp hàng nhằm có được một chỗ ngồi trong vận động trường Capital One Arena trong nhà này.
Một chiếc bàn và một chiếc ghế được đặt trên sân khấu, nơi ông Trump dự kiến sẽ ký một số sắc lệnh hành pháp đầu tiên của mình trước mặt những người ủng hộ trước khi đến Nhà Trắng.
Diễn đàn