Tổng thống Mỹ Barack Obama hôm thứ Ba đề ra những biện pháp nhằm kiểm soát bạo lực súng ống trong bài diễn văn hùng hồn trước người dân Mỹ, nói rằng, "Người ta đang chết, và những lời bào chữa liên tục cho tình trạng không có hành động gì là không thể chấp nhận được nữa."
Vây quanh bởi những người sống sót vì bạo lực súng ống, gia đình của những người thiệt mạng vì súng, những người ủng hộ kiểm soát súng và một số nhà lập pháp nổi bật trong Phòng Đông của Tòa Bạch Ốc, Tổng thống chỉ trích gay gắt Quốc hội vì không thông qua những biện pháp kiểm soát súng chặt chẽ hơn. Ông kêu gọi các nhà lập pháp và người dân Mỹ để "tìm sự can đảm để làm nhiều hơn nữa."
Mỗi năm, súng ống lấy đi sinh mạng của hơn 30.000 người Mỹ trong những vụ xả súng hàng loạt, tự sát, bạo lực gia đình và những vụ việc khác, theo Tòa Bạch Ốc.
"Chúng ta là nước tiên tiến duy nhất trên Trái Đất chứng kiến loại bạo lực hàng loạt này nổ ra với tần suất kiểu này," Tổng thống nói. "Nó không xảy ra ở những nước tiên tiến khác. Thậm chí còn không gần tới mức đó."
Tòa Bạch Ốc cuối ngày thứ Hai công bố một loạt những biện pháp được mô tả là "hợp lẽ thường" mà ông Obama đang thực thi bằng cách sử dụng thẩm quyền hành pháp của mình, một hành động bỏ qua sự cứu xét của Quốc hội do Đảng Cộng Hòa kiểm soát, trước đây đã bác bỏ những nỗ lực nhằm thắt chặt những biện pháp kiểm soát súng.
Những hành động hành pháp đó sẽ đòi hỏi thêm nhiều người bán súng phải có giấy phép và thêm nhiều người người mua súng phải được kiểm tra lý lịch. Những biện pháp này cũng sẽ thắt chặt việc thi hành những luật về kiểm soát súng hiện có, gia tăng việc điều trị sức khỏe tâm thần, và mở rộng nghiên cứu công nghệ an toàn súng ống.
Vấn đề này đã khơi lên cuộc tranh luận gay gắt và chia rẽ công chúng Mỹ. Những người chỉ trích cho rằng những biện pháp này sẽ chẳng làm được gì để giảm thiểu bạo lực súng ống và sẽ thách thức Tu chính án thứ Hai của Hiến pháp Mỹ, minh định người Mỹ có quyền mang vũ khí.
Ông Obama bác bỏ những tuyên bố đó và nói rằng quyền của những người thiệt mạng trong một loạt những vụ xả súng hàng loạt ở Mỹ đã bị vi phạm.
Nhắc tới đến một số những vụ thảm sát, ông Obama lập luận, "Quyền của chúng ta được thờ phượng một cách tự do và an toàn - quyền đó đã bị khước từ đối với những Kitô hữu ở Charleston, bang South Carolina. Quyền đó bị khước từ đối với những người Do Thái ở Thành phố Kansas, người Hồi giáo ở Chapel Hill, và người Sikh ở Oak Creek," ông phát biểu trong khi tràng vỗ tay mạnh mẽ vang lên.
Có lúc Tổng thống Obama tràn đầy nhiệt huyết và thậm chí trở nên xúc động. Rồi ông đưa tay gạt nước mắt tuôn chảy trên mặt khi nhắc tới 20 em học sinh và 6 người khác thiệt mạng trong vụ xả súng hàng loạt hồi năm 2012 tại một trường tiểu học ở thành phố Newtown, bang Connecticut.
"Mỗi lần nghĩ về những đứa trẻ đó là tôi lại tức giận," ông nói.
Từ nhiều tháng nay, tổng thống Đảng Dân chủ đã nói rằng ông sẽ hành động trong phạm vi quyền hành của mình để thắt chặt những hạn chế đối với súng ống nếu Quốc hội không làm như vậy. Ông Obama nói những quy định mới cũng "nằm trọn trong" thẩm quyền hợp pháp của ông trong tư cách tổng thống.
Những nghị sĩ Đảng Cộng hòa, những người thường phản đối những biện pháp kiểm soát súng, thì cáo buộc tổng thống lạm quyền.
Chủ tịch Hạ viện Paul Ryan nói rằng kế hoạch của Tổng thống "nhắm vào những công dân tuân thủ luật pháp nhất," chứ không phải là những kẻ tội phạm và khủng bố.
"Bất kể Tổng thống Obama có nói gì đi nữa, lời nói của ông ta không thể vượt lên trên Tu chính án thứ Hai," ông Ryan nói. "Chúng tôi sẽ giám sát thận trọng."
Ông Ryan cảnh báo hành động của tổng thống có thể sẽ bị thử thách tại tòa án và có thể bị đảo ngược bởi một tổng thống của Đảng Cộng hòa.
Nhiều ứng cử viên tổng thống Đảng Cộng hòa đã nói rằng họ sẽ đảo ngược những quy định này nếu được bầu
Hiệp hội Súng Quốc gia, một tổ chức vận động hành lang đầy quyề thế cho quyền sở hữu súng, cũng tuyên bố sẽ xem xét những quy định mới để xem liệu họ sẽ thách thức những quy định đó tại tòa án.
Video Tổng thống Obama khóc khi phát biểu tại Phòng Đông của Tòa Bạch Ốc:
