Ba năm sau vụ 15 nhà máy thủy điện của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đồng loạt xả lũ giết chết hơn năm chục mạng dân nghèo ở rốn lũ miền Trung, lịch sử lại tái diễn trên mảnh đất xơ xác này vào mùa bão lũ cuối năm 2016. Những tờ báo nhà nước phẫn nộ nhất cũng chỉ dám úp mở đánh tiếng vụ Thủy điện Hố Hô ở Hà Tĩnh là “xả lũ sai quy trình”, nhưng không dám nói gì về hơn 20 người Hương Khê bị những kẻ vận hành xả lũ làm thiệt mạng. Sau đó, như một hiệu lệnh bất thành văn đầy dấu hiệu tuyên giáo, giới truyền thông quốc doanh im bặt.
Ngày 29/10/2016, vụ Thủy điện Hố Hô xả lũ giết chết dân Hương Khê ở tỉnh Hà Tĩnh đã có thể bị xem như chìm xuồng, với báo cáo trong cuộc họp báo của Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng: “Công ty Thủy điện Hố Hô đã có những sai sót nhất định trong việc chấp hành về Luật Tài nguyên nước cũng như quy trình vận hành hồ chứa”.
Trong toàn bộ bản báo cáo cực kỳ vô cảm trên, điều khiến những nạn nhân không thể nhắm mắt là đã không có một dòng nào đề cập đến hơn 20 mạng người Hương Khê bị lũ Hố Hô cuốn trôi và dìm chết.
Ba năm tội ác lặp lại
Ba năm trước, tội ác đã được che chắn đến mức tối đa sau khi xuất hiện thông tin EVN và cơ quan chủ quản quá nhiều lần “bảo kê” cho tập đoàn này là Bộ Công Thương đã có “quan hệ” đủ dày và đủ sâu để Ban Tuyên giáo trung ương, theo thói quen “nắm đầu” báo chí và công khai cấm cản tất cả những tin tức không có lợi cho “đảng ta” và cả bất lợi cho “chúng ta”, đã chặn đứng kế hoạch đưa vụ EVN ra công luận của những tờ báo ít sợ nhất.
Ba năm trước, sau vụ EVN xả lũ giết dân nghèo, có những phóng viên báo chí quốc doanh đành nuốt nhục, bỏ nghề vì bị cơ quan tuyên giáo bịt miệng. Hậu quả là đã không có bất kỳ một quan chức vô cảm và vô trách nhiệm nào phải ra trước vành móng ngựa, mặc dù chính vào lúc người dân chết chìm trong nước lũ, Bộ Trưởng Công Thương Vũ Huy Hoàng còn bận “công du” ở nước ngoài.
Thậm chí sau đó EVN còn được Bộ Công Thương đề nghị nhà nước phong tặng các loại huân chương cao quý!
Nếu từ Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng trở xuống, đã không một kẻ nào phải ra trước vành móng ngựa để trả lời cho những cái chết năm 2013, mọi việc vẫn treo nguyên vẹn ở đó, hệt như dòng lũ trắng luôn treo lơ lửng trên đầu người dân vùng rốn lũ khiến hậu quả còn kéo dài đến tận hôm nay.
Bất chấp những lời dẫn dụ đầy ngụy biện của giới quan chức chính phủ và bộ ngành, tất cả đều đã quá chậm. Bất chấp vài trăm dự án thủy điện cuối cùng cũng buộc phải gạt ra khỏi quy hoạch, hàng trăm dự án thủy điện còn lại đã quét đi hơn 50.000 hecta rừng, hàng ngàn hecta đất ở, đất trồng trọt của người dân… khiến dân chúng phải chuyển nhà, mất nghề và khốn đốn trong sinh hoạt.
Nhiều người dân trắng tay và mất hết lòng tin vào chế độ.
Há miệng mắc quai?
Thói bao che từ trên xuống dưới trong thể chế chính trị ở Việt Nam đã trút mọi tang thương lên đầu dân nghèo. Hẳn Công ty cổ phần thủy điện Hố Hô đã quá đủ thời gian để rút ra bài học là cả EVN lẫn Vũ Huy Hoàng đều được những bàn tay bí mật nào đó từ cấp cao che chắn đến mức tối đa để không phải chịu bất cứ hình thức xử lý nào, tạo thành một tiền lệ đắt giá để những kẻ đi sau vẫn ung dung xả lũ lên đầu nhân dân.
Miền Trung tang thương sau nhiều cơn lũ thiên tai và nhân tai, sau trận tàn phá dữ dội của cơn lũ quét mang tên Formosa, và cho tới giờ là những kẻ xả lũ giết người không một chút nương tay.
Liệu đoàn kiểm tra của Bộ Công thương của Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng có sẽ chứng tỏ là có lương tri hơn không, sau khi đã “làm việc” với đơn vị thủy điện Hố Hô với cách nói lập lờ “đáng lẽ Thủy điện Hố Hô có thể làm tốt hơn”?
Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng lại là nhân vật phụ trách về điện lực và đã không ít lần “PR” cho EVN để tăng giá điện vô tội vạ để trút lên đầu người dân đóng thuế.
Khi không nhắc gì đến chuyện dân chết do xả lũ, phải chăng ông Hoàng Quốc Vượng và Bộ Công thương đã rơi vào tư thế “há miệng mắc quai” để cho “có đi có lại” với Công ty cổ phần Thủy điện Hố Hô?
Những nạn nhân không thể nhắm mắt
Theo “truyền thống” bịt miệng báo chí của Ban Tuyên giáo trung ương, mà bằng chứng gần đây là không cho báo chí nêu cụ thể về “Formosa thứ hai” - dự án thép Cà Ná của Tập đoàn Tôn Hoa Sen - với ông Lê Phước Vũ, chủ tịch tập đoàn này là anh em cột chèo với tân Bộ trưởng Công Thương Trần Tuấn Anh, có thể cho rằng Ban Tuyên giáo trung ương cũng đang hành xử tương tự đối với vụ xả lũ giết dân của Thủy điện Hố Hô.
Một lần nữa, dư luận xã hội lại phải đặt giới lãnh đạo Ban Tuyên giáo trung ương vào tầm ngắm: liệu ai đó trong cơ quan “định hướng tư tưởng” này đã có “quan hệ” đủ lắt léo với Tập đoàn Tôn Hoa Sen để cùng nhau bịt miệng báo chí?
Có lửa mới có khói. Cái cách “định hướng báo chí” mà Ban Tuyên giáo trung ương đang thực hiện liệu có bắt nguồn từ một vụ việc xảy ra cách đây gần 10 năm, khi tổng biên tập của một tờ báo nhà nước đã công khai tố cáo một lãnh đạo của Ban Tuyên giáo trung ương nhận “lại quả” hàng chục ngàn USD để chặn họng báo chí chống tiêu cực?
Và cái cách “trình diễn” của giới lãnh đạo Việt Nam, đặc biệt là Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã tươi rói tại Festival Áo dài ở Hà Nội vào đúng những ngày người dân miền Trung bị bão lũ cực kỳ thảm khốc, là quá đủ để cho thấy cái thái độ “sống chế mặc bay” của chế độ.
Chỉ trong phút chốc các nạn nhân đã bị mất toàn bộ tài sản nhỏ nhoi và miếng ăn còn sót lại. Nhưng đã không có một hành động nào được các “đày tớ” làm sáng tỏ cho những cái chết trong quá khứ để tránh thoát những cái chết trong tương lai.
Nhưng chế độ đã lộ hẳn thái độ bất chấp. Nếu cách đây ít lâu, giới quan chức cao cấp còn tỏ ra mị dân để kiếm phiếu hoặc bản thân vẫn còn một chút gì “áy náy”, thì nay tâm lý chính trị đã trơ khốc. Cái gọi là “nền tư pháp xã hội chủ nghĩa” sẵn sàng tuyên án hàng chục năm tù một tên trộm gà, nhưng lại bỏ qua những kẻ giết chết hơn 50 mạng dân nghèo.
Ngủ ngày quen mắt, ăn vặt quen mồm. Chỉ có Trời Đất mới có thể phán xét tội trạng của những kẻ đạp lên đầu dân. Không bị Bộ Công Thương và Chính phủ quy kết bất cứ trách nhiệm hình sự nào, Thủy điện Hố Hô lại một lần nữa tự tung tự tác xả lũ lên đầu dân Hương Khê mà không cần báo trước vào cuối tháng 10/2016.
Còn trách nhiệm của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc thì sao? Không một dòng tin tức nào trên báo chí cho thấy ông Phúc ngó ngàng đến những nạn nhân ở miền Trung. Thậm chí ngược lại, ngay sau cuộc họp với Thủ tướng Phúc, đến ngày 1/11/2016 giới lãnh đạo Bộ Công Thương đã đầy tự tin trưng ra công luận bản báo cáo về “vài sai sót” của Thủy điện Hố Hô mà không có một từ nào về bất kỳ trách nhiệm nào trước vụ “thảm sát Hương Khê”.
Hỡi Thủ tướng Phúc, liệu ông còn có lương tâm hay không? Nếu ông bỏ qua vụ giết dân công khai và triệt tiêu nhân tính trên, lịch sử đương đại Việt Nam sẽ lại một lần nữa khắc ghi dấu ấn tội ác chưa hề được gột rửa của các nhà máy thủy điện cùng nhóm lợi ích chế độ.
Người dân vùng rốn lũ cũng bởi thế đang bị dồn vào bước đường cùng.
Xã hội Việt Nam sẽ còn vô cảm đến bao giờ? Người dân Việt Nam sẽ còn cam chịu đến khi nào? Oan hồn các nạn nhân sẽ còn phải mở mắt để chứng kiến bao nhiêu cái chết nữa trên mảnh đất của “trại súc vật” này?
* Blog của nhà báo Phạm Chí Dũng là blog cá nhân. Các bài viết trên blog được đăng tải với sự đồng ý của Ðài VOA nhưng không phản ánh quan điểm hay lập trường của Chính phủ Hoa Kỳ.
