Tôi vừa xem một vài đoạn video trình bày cảnh người dân ở Sài Gòn nhộn nhịp chuẩn bị đón Xuân Đinh Dậu. Hình ảnh chợ Bến Thành, Nhà Thờ Đức Bà, khu Tòa Đô Chánh, Đường Nguyễn Huệ và Tự Do xưa có nhiều thay đổi nhưng một số di tích cũ vẫn còn giúp tôi nhận ra những khu vực này dù gần 30 năm qua tôi chưa trở lại Việt Nam. Tôi cảm thấy một điều là tôi không còn xúc động trước cái Tết đang tới như những năm còn trẻ sống ở Việt Nam. Dù đất nước ở giai đoạn đó trong tình trạng chiến tranh tàn khốc, nhưng khi còn nhỏ, tôi không thấy sự tàn phá của chiến tranh một cách sâu đậm vì không cảm nhận được rõ ràng sự liên hệ giữa chiến tranh và đời sống chật vật khó khăn và hình ảnh chiến tranh thì ở rất xa. Cho nên tôi vẫn nôn nức chờ đợi Tết đến.
Đêm Giao Thừa thật là huyền bí. Đó là khoảng khắc tiễn biệt năm cũ sang năm mới, tạm biệt quá khứ và hy vọng một tương lai mới. Hy vọng giúp con người có can đảm chờ đợi những thay đổi tốt đẹp hơn và tiếp tục bám vào cuộc sống. Nhưng chiến tranh ngày càng khốc liệt, sự tốt đẹp hơn đã không bao giờ tới. Trái lại sự đau khổ ngày càng đè nặng trên tâm trí và thể xác người dân Việt. Qua một đêm là ngày đầu năm, những tiếng pháo nổ làm lòng người rộn ràng. Không khí Tết thật là linh thiêng. Nhưng chỉ một hai ngày sau, mọi người lại trở về với thực tế, lo lắng vật lộn với đời sống hàng ngày.
Khi tôi vào tuổi trưởng thành, chiến tranh ngày càng về gần thành thị. Tiếng bom đạn ngày càng nghe rõ hơn. Cuộc tổng công kích Tết Mậu Thân 1968 của Cộng sản Việt Nam (CSVN) làm Sài Gòn và toàn cõi miền Nam Việt Nam bàng hoàng thức tỉnh giữa đêm giao thừa. Tôi dần dần trở thành chai đá với chiến tranh, làm quen với cảnh chết chóc xung quanh, nhưng tôi vẫn thực sự xúc động khi đi tiễn người thân trong họ hàng hay bạn bè thân thuộc vùi sâu vào lòng đất. Tôi oán hận những người CSVN đã đưa quê hương vào cảnh lầm than.
Hơn bốn thập niên sống trên đất Mỹ, Tết ở đây không còn hương vị thiêng liêng ngày xưa vì người Việt chỉ là một nhóm dân thiểu số lại ở rải rác trong một quốc gia quá rộng lớn. Hầu hết mọi gia đình đều có một đời sống sung túc về vật chất, an toàn về mặt xã hội và tự do về mặt tinh thần, nhưng Tết đến làm chúng tôi cảm thấy cô đơn hơn vì cảnh vật chung quanh chúng tôi đều thờ ơ với Tết. Có lẽ thế hệ trẻ sinh ra và lớn lên ở quê hương này sẽ không còn cảm giác Tết nữa.
Với Tết Đinh Dậu năm nay tôi thú thật không vui chút nào trước cái tin Hoa Kỳ đã chính thức rút khỏi Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (Trans-Pacific Partnership – TPP) khi Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump ký lệnh hành chánh vào ngày 23/1/2017. Tôi đã theo dõi hiệp định này liên tục trong bảy năm vừa qua và đã tham dự vào việc vận động thành công để đưa điều kiện lao động vào TPP. Nay TPP không còn nữa, Việt Nam sẽ mất một cơ hội rất tốt để thu hút đầu tư, phát triển kinh tế, giao tiếp chặt chẽ hơn với các nước dân chủ tân tiến và bớt lệ thuộc vào Trung Quốc, một anh láng giềng tham lam và quỷ quyệt. Không bị TPP ràng buộc, CSVN sẽ không bao giờ chấp nhận cho công nhân có quyền thành lập công đoàn độc lập để tự bảo vệ quyền lao động. Công đoàn độc lập là một bước tiến xa của xã hội dân sự đang thành hình ở Việt Nam hiện nay.
Ngoài ra, với ông tổng thống tỉ phú giỏi về những mánh lới làm giàu, chủ trương “America First”, nhưng không đáng tin cậy này, tôi e rằng ông Trump sẽ không chú trọng về mặt nhân quyền, lơ là với các nước Á châu và quay về với cạm bẫy Trung Đông. Do đó, tôi đã tham gia cuộc biểu tình vĩ đại với nửa triệu người ở thủ đô Washington để lưu ý ông về sức mạnh và ý nguyện của dân. Ngoài hành pháp, lập pháp, và tư pháp còn có báo chí và dân. Đạo Luật Trách nhiệm Nhân quyền Magnitsky Toàn cầu đã được Quốc hội Hoa Kỳ thông qua và đã được Tổng thống Obama ký thành luật vào ngày 23/12/2016. Đây là một thắng lợi quan trọng cho phong trào đấu tranh cho nhân quyền. Nó đánh đúng vào chỗ yếu nhất của các chế độ độc tài hiện nay và có nhiều triển vọng thành công ở Việt Nam so với những áp lực quốc tế trước đây.
Luật Trách nhiệm Nhân quyền Magnitsky Toàn cầu sẽ hướng dẫn tổng thống áp dụng những biện pháp trừng phạt đối với những kẻ vi phạm nhân quyền và những viên chức chính quyền tham nhũng bất cứ ở nơi nào trên thế giới. Bất kể vi phạm xảy ra ở đâu, thủ phạm có thể bị từ chối cấp thị thực vào Hoa Kỳ và bị ngăn cấm sử dụng những cơ sở tài chánh của Hoa Kỳ. Tuy nhiên, tổ chức chánh quyền của Hoa Kỳ dựa trên nguyên tắc tam quyền phân lập, tổng thống Hoa Kỳ vẫn có quyền ban hành những quyết định hành pháp độc lập. Ông Trump cũng đã từng tuyên bố không muốn can thiệp vào nội tình của các nước. Đó là điều chúng ta đáng lo ngại.
Một số không ít người Việt ủng hộ ông Trump vì nghĩ rằng ông sẽ mạnh tay với Việt Nam và Trung Quốc. Nhưng trước tiên, rút ra khỏi TPP, Tổng thống Trump đang giúp Trung Quốc bành trướng ảnh hưởng tại Á Châu. Kinh tế luôn luôn liên hệ với ngoại giao và chính trị. Cho đến nay Hành pháp Trump dọa sẽ phong tỏa những đảo nhân tạo của Trung Quốc và xét lại chính sách một nước Trung Hoa của Hoa Kỳ. Nhưng nói thì dễ, làm sẽ gặp nhiều rủi ro.
Đối với Việt Nam, Hành pháp Trump chưa đưa ra một dấu hiệu rõ rệt nào, ngoại trừ trong dịp Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc gọi điện thoại chúc mừng Tổng thống đắc cử Trump, hai bên ca ngợi quan hệ ngoại giao mật thiết giữa hai nước và muốn tiếp tục tăng cường mối quan hệ này. Tuy nhiên khi rút khỏi TPP, điều này có nghĩa là Hoa Kỳ cũng chấm dứt luôn hiệp định vùng thương mại tự do (free-trade zone) với Việt Nam, một thiệt hại cho Việt Nam vì Hoa Kỳ là một thị trường tiêu thụ lớn cho sản phẩm của Việt Nam.
Tóm lại, ông tân Tổng thống Trump làm cho Tết Đinh Dậu kém vui khá nhiều. Nhân dịp năm hết Tết Đinh Dậu sắp đến, tôi mong ông Trump sáng suốt lãnh đạo nước Mỹ. Nếu ông thất bại, nước Mỹ sẽ thất bại, chúng ta cũng sẽ thất bại theo. Tôi cũng mong người Việt ở hải ngoại sáng suốt, biết hợp tác hữu hiệu với những người tranh đấu cho tự do dân chủ ở trong nước vì chính họ mới là lực lượng tiên phong, ngày đêm trực tiếp đối đầu với cộng sản độc tài.
* Các bài viết được đăng tải với sự đồng ý của Ðài VOA nhưng không phản ánh quan điểm hay lập trường của Chính phủ Hoa Kỳ.
