Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis đã tới Hà Nội trong chuyến thăm 2 ngày để “xây dựng lòng tin” và thắt chặt quan hệ an ninh với Việt Nam trong bối cảnh Trung Quốc gia tăng ảnh hưởng trong khu vực.
Người đứng đầu Lầu Năm Góc tới Hà Nội chiều ngày 24/1 sau khi rời Indonesia. Đây là lần đầu tiên ông Mattis tới thăm Việt Nam, chặng dừng chân cuối trong chuyến công du châu Á của ông.
Bộ trưởng Mattis muốn xây dựng lòng tin và tạo ra một sự minh bạch trong mối quan hệ với Việt Nam. Nhưng đây là một vấn đề nhạy cảm trong nội bộ quân đội Việt Nam.”Carl Thayer, Giáo sư Học viện Quốc phòng Úc
Trước chuyến thăm, Bộ trưởng Mattis cho biết ông sẽ tìm kiếm từ các giới chức Việt Nam những bước đi thực tế để thúc đẩy mối quan hệ giữa 2 quân đội, hướng tới “tin cậy và hợp tác.”
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ thăm Việt Nam để siết chặt bang giao
GS Carl Thayer của Học viện Quốc phòng Úc nói: “Bộ trưởng Mattis muốn xây dựng lòng tin và tạo ra một sự minh bạch trong mối quan hệ với Việt Nam”. Nhưng ông Thayer cho rằng “đây là một vấn đề nhạy cảm trong nội bộ quân đội Việt Nam.”
Nhà phân tích quân sự Úc nói cách tiếp cận của Việt Nam luôn luôn từ từ và cẩn trọng.
“Trong khi chuyến thăm của ông Mattis sẽ dẫn đến một bước tiến trong quan hệ quốc phòng song phương giữa Việt Nam và Mỹ, thì Việt Nam sẽ cân bằng mối quan hệ đó với mối quan hệ với những cường quốc khác,” GS Thayer nhận định.
Nhiều nhà phân tích cho rằng Hà Nội rất thận trọng trong việc cân bằng mối quan hệ với Mỹ và Trung Quốc cũng như các cường quốc khác như Nga và Nhật. Ngay trước khi ông Mattis tới Việt Nam, Hà Nội đã tiếp đón Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu.
Nhưng giáo sư người Úc cho rằng ông Mattis là người thích hợp để thúc đẩy mối quan hệ song phương giữa 2 nước và “ông sẽ có được những phản hồi tích cực từ phía Việt Nam.”
Biển Đông là một phần quan trọng trong nghị trình thảo luận của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ với người đồng cấp nước chủ nhà, khi ông gặp Bộ trưởng Quốc phòng Việt Nam Ngô Xuân Lịch vào ngày 25/1.
Trung Quốc vẫn không ngừng các hoạt động nhằm củng cố sự hiện diện của họ trên biển Đông trong khi chính sách quốc phòng của Mỹ đối với châu Á nhằm kiềm hãm sự bành trướng của TQ chưa thể hiện rõ dưới thời Tổng thống Trump. Hôm thứ 2 (22/1), Trung Quốc cáo buộc hải quân Mỹ “gây ra rắc rối” trên biển Đông sau khi Washington đưa khu trục hạm mang tên lửa dẫn đường tới gần 1 đảo của Trung Quốc.
Tuy nhiên theo Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng của Đại học George Mason ở Washington, thì “ông Mattis có lập trường cứng rắn đối với Trung Quốc.”
Ngay trước chuyến thăm tới châu Á, Bộ trưởng Mattis cáo buộc Trung Quốc là dùng “mồi nhử kinh tế” để khống chế các nước láng giềng nhỏ hơn.
Trao đổi với các phóng viên sau khi đặt chân tới Hà Nội hôm 24/1, ông Mattis nói “Việt Nam là một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất trong khu vực và do đó tự do hàng hải và tiếp cận biển Đông đặc biệt quan trọng đối với Việt Nam về mặt kinh tế, và tất nhiên là về mặt an ninh.”
Sách lược (Quốc phòng Mỹ) vạch rõ hơn mọi lần khi nói Trung Quốc có kế hoạch khống chế khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương và thay thế vai trò lãnh đạo của Mỹ.Nguyễn Mạnh Hùng, GS Đại học George Mason
Trước khi ông Mattis lên đường sang thăm châu Á, Lầu Năm Góc hôm 19/1 công bố Sách lược Quốc phòng, coi Trung Quốc là nước cạnh tranh chiến lược với Mỹ.
“Sách lược này vạch rõ hơn mọi lần là nói rõ Trung Quốc có kế hoạch khống chế khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương và thay thế vai trò lãnh đạo của Mỹ,” theo Giáo sư Nguyễn Mạnh Hùng, cũng là một chuyên gia về chính trị và quan hệ quốc tế.
Sách lược quốc phòng mới công bố xác định Việt Nam và 3 quốc gia Đông Nam Á khác là những đối tác an ninh quan trọng trong khu vực của Hoa Kỳ, theo GS Thayer.
“Sự kiện Việt Nam và Indonesia được chọn là điểm đến của ông Mattis trong chuyến thăm này là bằng chứng cho thấy tầm quan trọng của các nước này đối với mục tiêu của Hoa Kỳ muốn có một “khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và mở rộng,” giáo sư Thayer nhận định.
Khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương nằm trong sách lược đối ngoại an ninh của Mỹ lần đầu được giới thiệu trong chuyến thăm của Tổng thống Donald Trump tới Việt Nam để dự diễn đàn APEC hồi tháng 11 năm ngoái.
Trang tin tức ZingNews nói chuyến thăm của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ là “nhằm tăng cường quan hệ hữu nghị, tin cậy giữa nhân dân và quân đội hai nước.”
