Ông Tôn Chính Tài, ủy viên Bộ Chính trị Đảng Cộng sản Trung Quốc, người vừa bị cách chức bí thư Thành ủy Trùng Khánh, đang bị Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương điều tra về “những vi phạm kỷ luật nghiêm trọng”, Tân Hoa Xã loan báo hôm thứ Hai 24/7.
Trong ngôn ngữ chính trị của Đảng Cộng sản Trung Quốc, “vi phạm kỷ luật nghiêm trọng” ngụ ý nhắc tới hành vi tham nhũng hay đi chệch đường lối của Đảng. Trước đây, cựu Bí thư Trùng Khánh Bạc Hy Lai, cựu Chủ nhiệm Ủy ban Chính pháp Trung ương của Đảng Cộng sản Trung Quốc Chu Vĩnh Khang, đều bị điều tra về “vi phạm kỷ luật nghiêm trọng”. Các nhân vật này sau đó đều bị tước hết chức vụ và tống giam.
Bản tin ngắn của Tân Hoa Xã không cho biết ông Tôn cụ thể bị điều tra về tội gì. Tuy nhiên, theo giới phân tích thì với cuộc điều tra này, gần như chắc chắn sự nghiệp chính trị của ông Tôn đã chấm dứt trước thềm Đại hội 19 của Đảng Cộng sản Trung Quốc diễn ra vào tháng 11 năm nay. Trước khi sa cơ, ông Tôn được cho là một ngôi sao đang lên, có triển vọng thăng tiến vào Thường vụ Bộ Chính trị, xét về độ tuổi, kinh nghiệm và vị trí trong Đảng.
Tờ New York Times nhận định rằng tước quyền ông Tôn, Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình coi như loại bỏ được một thách thức tiềm tàng đối với nỗ lực củng cố quyền lực của ông tại Đại hội 19. Dự kiến tại Đại hội này ông Tập sẽ được bầu lại để duy trì chiếc Tổng bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc và sẽ tiếp tục nắm chức chủ tịch nước thêm 5 năm nữa.
Tuy nhiên, 5 trong số 7 thành viên Thường vụ Bộ Chính trị ngoại trừ ông Tập Cận Bình và Thủ tướng Lý Khắc Cường sẽ đến tuổi nghỉ hưu, mở ra cuộc cạnh tranh gay gắt giữa các ủy viên Bộ Chính trị để giành một ghế trong cơ quan quyền lực tối cao này.
New York Times cho rằng ông Tôn là quan chức đương nhiệm cấp cao nhất cho đến nay bị thanh trừng trong chiến dịch chống tham nhũng mà ông Tập phát động từ khi ông lên nắm quyền hồi cuối năm 2012.
Ông Tôn trở thành Bí thư Thành ủy Trùng Khánh sau Đại hội 18. Ông được điều về thành phố lớn nhất ở miền tây Trung Quốc để dẹp tàn dư của Bạc Hy Lai. Ông đột ngột bị cách chức hôm 15/6 mà không rõ nguyên do. Kể từ đó, ông không xuất hiện trước công chúng và tên ông cũng không xuất hiện trên truyền thông trong nước cho đến khi có thông báo của Tân Hoa Xã hôm 24/7 rằng ông đang bị điều tra.
Quyết định cách chức ông Tôn mở đường cho ông Tập đưa một người thân tín là Trần Mẫn Nhĩ về nắm Trùng Khánh. Ông Trần có thời gian làm việc dưới trướng ông Tập khi ông Tập còn là Bí thư Tỉnh ủy Chiết Giang.
Nếu các nhà điều tra tìm thấy bằng chứng phạm tội hình sự thì ông Tôn sẽ được chuyển sang cơ quan công tố Nhà nước để truy tố và xét xử. Chưa gì đã xuất hiện những đồn đoán rằng ông Tôn và gia đình ông có dính líu đến nạn tham nhũng. Ông Tôn được đưa vào tấm ngắm khi Ủy ban Kiểm tra trung ương kết luận ông và đội ngũ lãnh đạo Trùng Khánh “đã không làm đủ để nhổ tận gốc tàn dư độc hại của Bạc Hy Lai”.
Liệu lịch sử có tái diễn ở Trùng Khánh? Một số nhà phân tích cho rằng có nhiều điểm tương đồng giữa những gì đang xảy ra cho ông Tôn Chính Tài với những gì xảy ra cách đây 5 năm với người tiền nhiệm, nguyên Bí Thư Thành ủy Trùng Khánh Bạc Hy Lai. Ông Bạc bị khai trừ khỏi Đảng, bị kết án chung thân về tội tham nhũng và lạm dụng quyền lực.
