Tòa án Nhân dân Thành phố Hà Nội hôm 27/2 tuyên án 30 tháng tù đối ông Trương Huy San, tức Facebooker Osin Huy Đức, về tội “Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân” theo Điều 331 của Bộ Luật hình sự, vốn bị các tổ chức nhân quyền lên án.
Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) đưa tin rằng cựu nhà báo này bị tuyên mức án như vậy vì 13 bài viết bị coi là có "nội dung xâm phạm đến lợi ích của Nhà nước" trên trang Facebook cá nhân của ông. Tuy nhiên, báo chí trong nước không cho biết cụ thể nội dung các bài viết này.
Theo hãng tin do nhà nước Việt Nam quản lý, ông Huy San nói tại phiên tòa rằng Facebook của ông là do ông “tạo lập, quản lý và sử dụng, không chia sẻ quyền quản trị với người nào khác” và việc đăng tải các bài trên đó đều do ông “thực hiện, nguồn thông tin để viết bài do bị cáo tự thu thập, tự đánh giá.”
Cơ quan thông tấn nhà nước này cũng viết thêm rằng Facebooker Osin Huy Đức cho biết khi đăng các bài viết, “bị cáo không nhằm mục đích chống Đảng, chống Nhà nước” nhưng “thừa nhận trong 13 bài viết nói trên có một số nội dung xâm phạm đến lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của một số tổ chức, cá nhân”.
Ông Huy San, tác giả cuốn sách bị cấm lưu hành ở Việt Nam “Bên Thắng Cuộc”, từng làm việc cho các tờ báo lớn của nhà nước và viết một trong những blog được nhiều người theo dõi nhất, trong đó ông chỉ trích các lãnh đạo của Đảng Cộng sản về các vấn đề như tham nhũng, kiểm soát truyền thông và quan hệ với Trung Quốc. Trước khi bị bắt hồi tháng 6 năm ngoái, ông viết các bài chỉ trích nhắm trực tiếp vào ông Tô Lâm, lúc đó là chủ tịch nước, và Tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng.
Không rõ liệu ông Huy San có bị buộc tội vì những bài viết đó không.
Bản tin của TTXVN mà truyền thông trong nước đồng loạt đăng lại viết rằng ông Huy San nói “rất lấy làm tiếc và xin chịu trách nhiệm trước cơ quan Nhà nước, trước các tổ chức, cá nhân bị ảnh hưởng bởi bài viết của bị cáo”.
Vẫn Theo TTXVN, ông Huy San “thừa nhận hành vi của mình đã vi phạm Điều 331, Bộ luật Hình sự”, và khi nói lời sau cùng tại tòa, ông “mong Hội đồng xét xử xem xét giảm nhẹ hình phạt để bị cáo có điều kiện tham gia các hoạt động xã hội”.
Ngay sau phiên tòa, ông Shawn Crispin của Ủy ban Bảo vệ Ký giả (CPJ), lên tiếng chỉ trích bản án đối với ông Huy San.
“Nhà báo Trương Huy San bị kết án và tuyên án vì thu thập và đăng tải những tin tức độc lập mà Việt Nam coi là một tội hình sự,” ông Crispin, đại diện cao cấp về Đông Nam Á của ủy ban có trụ sở tại New York, Mỹ, nói trong tuyên bố đưa ra hôm 27/2. “Ông San và tất cả các nhà báo độc lập bị giam giữ oan sai tại Việt Nam phải được trả tự do ngay lập tức và vô điều kiện.”
VOA đã gửi yêu cầu bình luận tới người phát ngôn Bộ Ngoại giao về lời chỉ trích và kêu gọi của CPJ.
Dữ liệu mới nhất của CPJ cho thấy Việt Nam ngang hàng với Iran và Eritrea trên bảng xếp hạng những quốc gia tồi tệ nhất thế giới về giam giữ các nhà báo. Theo CPJ, tính đến ngày 1/12/2024, có 16 nhà báo bị giam sau xong sắt ở Việt Nam. Trong khi đó tổ chức Phóng viên Không Biên giới (RSF) xếp Việt Nam trong nhóm 5 nước bỏ tù nhà báo nhiều nhất toàn cầu, với 38 người viết báo đang bị giam giữ.
Trước khi phiên xử diễn ra, các tổ chức như Human Rights Watch và Văn bút Hoa Kỳ đã kêu gọi chính quyền Việt Nam “hủy bỏ mọi cáo buộc” đối với ông Huy Đức và trả tự do cho Facebooker này.
“Khi một tác giả và nhà báo như Trương Huy San bị bịt miệng, không chỉ tiếng nói của ông bị bóp nghẹt, mà cả quyền của toàn bộ xã hội trong việc tìm kiếm sự thật và trách nhiệm giải trình cũng bị bóp nghẹt”, bà Anh-Thu Vo, Giám đốc Nghiên cứu và Vận động của Văn bút Hoa Kỳ, nói trong thông cáo hôm 12/2 sau khi Việt Nam chính thức truy tố ông Huy San.
“Chỉ trích không phải là hành vi phạm tội. Việt Nam phải ngừng sử dụng luật pháp của mình làm vũ khí chống lại những người dám nói lên sự thật”, bà Vo nói tiếp.
Bộ Ngoại giao Việt Nam thường bác bỏ các cáo buộc của các tổ chức quốc tế về việc Hà Nội vi phạm nhân quyền trong các vụ bắt giữ liên quan tới tội danh “lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân” và tuyên bố rằng chỉ có những người vi phạm pháp luật mới bị bắt giữ ở Việt Nam.
Như VOA tiếng Việt đã đưa tin, cơ quan điều tra của Bộ Công an hôm 7/6 năm ngoái ra quyết định khởi tố và bắt tạm giam đối với nhà báo Huy Đức, ít ngày sau khi người thân và bạn bè cho biết ông “mất tích” từ ngày 1/6.
Sau khi ông Huy San bị bắt, Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ cho VOA tiếng Việt biết rằng phía Mỹ “thường xuyên kêu gọi Việt Nam tôn trọng và bảo vệ nhân quyền và các quyền tự do cơ bản cho tất cả mọi người ở Việt Nam, phù hợp với các nghĩa vụ và cam kết quốc tế của mình, đồng thời trả tự do cho tất cả những người bị giam giữ oan uổng”.