Quyền Chánh án Tối cao Pháp viện Philippines Antonio Carpio ngày 12/7 kêu gọi chính phủ Philippines yêu cầu Hoa Kỳ và các nước châu Á xem Bãi cạn Scarborough là ‘đường ranh đỏ chính thức’ trong tranh chấp Biển Đông.
Trong các vấn đề quốc tế, một đường ranh đỏ là một điều kiện do một bên nào đó thiết lập. Khi điều kiện đó bị vi phạm, bên vi phạm có thể phải chịu “những hậu quả nghiêm trọng” từ chế tài kinh tế cho đến những hành động quân sự.
Ông Carpio nói Hoa Kỳ, đồng minh lâu năm của Philippines, nên công nhận Bãi cạn Scarborough như là một phần lãnh thổ Philippines vì nơi đây có thể được bảo vệ bởi Hiệp ước Phòng vệ Hỗ tương Philippines-Hoa Kỳ (MDT).
Hiệp ước Phòng vệ Hỗ tương Philippines-Hoa Kỳ (MDT) mà Philippines và Mỹ ký vào năm 1951 qui định là cả hai quốc gia sẽ bảo vệ lẫn nhau trong trường hợp có một cuộc tấn công vũ trang.
Tại diễn đàn do Viện Stratbase tổ chức, ông Carpio nói Bộ Ngoại giao cũng nên vận động các nước ASEAN, đặc biệt là các nước ven biển bao gồm trong đường lưỡi bò chín đoạn tại Biển Đông, ấn định Bãi cạn Scarborough là đường ranh đỏ của ASEAN—và Trung Quốc không thể xây dựng bất cứ cấu trúc nào trên Bãi cạn Scarborough.
Diễn đàn trùng hợp với kỷ niệm năm thứ hai kể từ khi Tòa án quốc tế tại The Hague đưa ra phán quyết cột mốc vào ngày 12/7/2016 đứng về phía Philippines và tuyên bố việc Trung Quốc đòi hỏi chủ quyền trên phần lớn Biển Đông là bất hợp pháp.
Tổng thống Rodrigo Duterte đã gạt ra ngoài phán quyết thuận lợi cho Philippines để đổi lấy viện trợ kinh tế và đầu tư của Trung Quốc trong khi Bắc Kinh từ chối công nhận phán quyết của tòa.
Ông Carpio nhắc lại là cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama đã nói với Chủ tịch Tập Cận Bình vào năm 2015 là Bãi cạn Scarborough là “đường ranh đỏ” trong cuộc tranh chấp tại Biển Đông.
Bãi cạn Scarborough nằm cách tỉnh Zambales hơn 100 hải lý. Vùng này nằm dưới quyền kiểm soát của Trung Quốc kể từ năm 2012 sau một cuộc đối đầu với Philippines.
Chính biến cố này đã khiến Philippines đệ đơn kiện Trung Quốc lên Tòa án Trọng tài Quốc tế The Hague.
Chính phủ Philippines trước đây nói rằng Bãi cạn Scarborough là đường ranh đỏ đầu tiên trong số những đường ranh đỏ chính thức trong cuộc tranh chấp trên biển.
Philippines cho rằng Trung Quốc không thể lấy đất lấn biển hay xây dựng bất cứ cấu trúc nào trên Bãi cạn Scarborough.
Một đường ranh đỏ khác: Trung Quốc không nên có hành động nào đối với con tàu BRP Sierra Madre mắc cạn tại Bãi cạn Ayungin.
Đường ranh đỏ thứ ba:Trung Quốc không nên khoan dò đơn phương các nguồn lợi thiên nhiên trong Vùng Đặc quyền Kinh tế của Philippines.
Cùng lúc, ông Carpio cũng yêu cầu Philippines và các quốc gia ven biển khuyến khích các nước khác có những hoạt động tự do hàng hải hải và tự do hàng không tại Biển Đông.
