Trung Quốc hôm thứ Sáu (17/1) cho biết Phó chủ tịch Hàn Chính sẽ tham dự lễ nhậm chức của Tổng thống đắc cử Hoa Kỳ Donald Trump vào thứ Hai (20/1). Bắc Kinh nói động thái này tuân theo “các nguyên tắc tôn trọng lẫn nhau, cùng tồn tại hòa bình và hợp tác cùng có lợi trong việc xem xét và phát triển mối quan hệ với Hoa Kỳ”.
“Chúng tôi sẵn sàng hợp tác với chính phủ mới của Hoa Kỳ để tăng cường đối thoại và giao tiếp, quản lý đúng đắn các khác biệt, mở rộng hợp tác cùng có lợi, cùng theo đuổi mối quan hệ Trung Quốc-Hoa Kỳ ổn định, lành mạnh và bền vững và tìm ra cách thức đúng đắn để hai nước hòa thuận với nhau”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói trong một tuyên bố sáng thứ Sáu.
Thông báo này được đưa ra hơn một tháng sau khi ông Trump mời Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và các nhà lãnh đạo nước ngoài khác tham dự lễ nhậm chức của ông. Đây là một động thái chưa từng có tiền lệ, đánh dấu sự phá vỡ truyền thống vì trước đây thường chỉ có các đại sứ nước ngoài tham dự lễ nhậm chức của tổng thống Mỹ.
Các nhà phân tích cho rằng Bắc Kinh đang thể hiện “thiện chí” đối với chính quyền mới của ông Trump bằng cách cử ông Hàn.
“Trung Quốc không có truyền thống nào cho phép chủ tịch nước tham dự lễ nhậm chức của các nguyên thủ quốc gia khác”, Zhou Bo, một thành viên cấp cao tại Trung tâm An ninh và Chiến lược Quốc tế tại Đại học Thanh Hoa ở Bắc Kinh cho biết.
“Việc cử phó chủ tịch nước tham dự lễ nhậm chức của ông Trump là lựa chọn tốt nhất và điều đó thể hiện thiện chí của Bắc Kinh đối với Tổng thống đắc cử Trump”, ông nói với VOA qua điện thoại.
Trong khi Bắc Kinh cố gắng phản ứng tích cực với lời mời của ông Trump, các chuyên gia khác cho biết sự tham dự của ông Hàn phần lớn vẫn mang tính nghi lễ.
“Tôi không mong đợi bất cứ điều gì cụ thể từ chuyến đi của ông Hàn tới Washington”, Zhiqun Zhu, một chuyên gia về chính sách đối ngoại của Trung Quốc tại Đại học Bucknell, bang Pennsylvania của Hoa Kỳ, cho biết. Bất chấp bản chất nghi lễ của sự tham dự của ông Hàn tại lễ nhậm chức, ông Zhu nói động thái của Bắc Kinh vẫn có thể “đặt nền tảng tốt” cho quan hệ Hoa Kỳ-Trung Quốc dưới chính quyền Trump thứ hai.
“Hy vọng rằng một bầu không khí hữu nghị sẽ được xây dựng và có thể được duy trì trong những tuần và tháng tới, để khi hai bên ngồi lại để thảo luận về các vấn đề thực chất, có thể đạt được một thỏa thuận”, ông nói với VOA qua điện thoại.
Việc ông Trump trở lại Nhà Trắng đã tạo ra sự bất ổn cho Trung Quốc, quốc gia đã phải đối mặt với suy thoái kinh tế dai dẳng trong những năm gần đây. Trong chiến dịch tranh cử tổng thống của mình, ông Trump đã cam kết sẽ áp thuế lên tới 60% đối với các sản phẩm của Trung Quốc. Ông Zhou cho biết khả năng áp thuế cao đã khiến Bắc Kinh thận trọng về triển vọng quan hệ Hoa Kỳ-Trung Quốc dưới chính quyền Trump thứ hai.
“Chúng ta không biết ông Trump sẽ chơi những lá bài của mình như thế nào, vì vậy tôi tin rằng Trung Quốc sẽ chờ xem các chính sách của ông đối với Trung Quốc diễn ra như thế nào”, ông nói với VOA.
Mặc dù đe dọa áp thuế đối với hàng nhập khẩu của Trung Quốc, ông Trump nói hai bên có thể có mối quan hệ tốt đẹp và ông đã liên lạc với các nhà lãnh đạo Trung Quốc thông qua các đại diện.
“Và tôi nghĩ rằng chúng tôi có thể sẽ hòa hợp rất tốt, tôi dự đoán vậy”, ông nói trong một cuộc phỏng vấn với người dẫn chương trình Hugh Hewitt vào ngày 6/1, đồng thời nói thêm rằng mối quan hệ phải là “đường hai chiều”.
Ngoài ra, ông Trump muốn bổ nhiệm một số chính trị gia được biết đến với lập trường cứng rắn đối với Trung Quốc, bao gồm Thượng nghị sĩ Marco Rubio làm ngoại trưởng và Dân biểu Mike Waltz làm cố vấn an ninh quốc gia của Nhà Trắng.
Ông Rubio, trong phiên điều trần phê chuẩn của Thượng viện hôm thứ Tư, đã mô tả Trung Quốc là “kẻ thù ngang hàng mạnh nhất và nguy hiểm nhất mà quốc gia từng phải đối mặt.”
“Họ có những yếu tố mà Liên Xô chưa từng sở hữu. Họ là đối thủ và kẻ thù cạnh tranh về công nghệ, đối thủ về công nghiệp, đối thủ về kinh tế, đối thủ về địa chính trị, đối thủ về khoa học”, ông nói.
Bất chấp lời lẽ có vẻ cứng rắn của ông Rubio về Trung Quốc trong phiên điều trần, ông Zhu cho rằng vẫn còn quá sớm để nói liệu ngôn ngữ đó có chuyển thành các chính sách thực tế đối với Trung Quốc trong chính quyền mới hay không.
“Một số người được ông Trump bổ nhiệm có vẻ diều hâu về Trung Quốc nhưng vì họ làm việc cho ông Trump, tôi không nghĩ họ sẽ phủ quyết các chính sách của ông Trump”, ông nói với VOA.
Ông Zhu nói vì vẫn chưa rõ ông Trump sẽ định hình chính sách của mình đối với Trung Quốc như thế nào, nên Washington và Bắc Kinh sẽ “tiến tới một cách thận trọng”.
Ông nói: “Cả hai bên đều có trải nghiệm tồi tệ trong nhiệm kỳ đầu tiên của ông Trump nên có vẻ như họ muốn bắt đầu lại lần này”.
Diễn đàn