Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đang cân nhắc sáp nhập Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ USAID với Bộ Ngoại giao để tăng hiệu quả và đảm bảo chi tiêu của cơ quan này phù hợp với chương trình nghị sự của chính quyền Trump, một quan chức cấp cao của Tòa Bạch Ốc cho biết ngày 3/2.
“Tổng thống Trump đã giao phó cho ông Elon (Musk) giám sát hiệu quả của cơ quan này”, quan chức này nói với điều kiện giấu tên. Ông nói thêm rằng đã có những cuộc thảo luận về việc gửi thông báo tới Quốc hội Hoa Kỳ để các nhà lập pháp biết về các kế hoạch của chính quyền.
Tỷ phú Musk đang dẫn đầu nỗ lực của ông Trump nhằm cắt giảm chi tiêu lãng phí trong chính phủ liên bang. Nhưng những lời tố cáo ngày càng gay gắt của ông Musk đối với USAID - nhiều lời tố cáo được đưa ra mà không có bằng chứng - đã đặt ra câu hỏi về việc liệu quan điểm chính trị của ông có thúc đẩy các nỗ lực phá hoại cơ quan này hay không.
Sự vội vã của các sự kiện cũng đã nhấn mạnh vai trò mạnh mẽ của ông Musk trong việc thiết lập chương trình nghị sự của ông Trump. Tuần trước, nhóm của ông Musk tại Cơ quan Hiệu quả Chính phủ DOGE đã tiếp cận được các hệ thống thanh toán nhạy cảm nhất tại Bộ Tài chính và, như Reuters đưa tin, đã chặn không cho một số nhân viên liên bang truy cập máy tính của chính cơ quan họ.
Hàng trăm chương trình của USAID bao gồm hàng tỷ đô la viện trợ cứu sinh trên toàn cầu đã phải dừng lại sau khi ông Trump ra lệnh đóng băng hầu hết viện trợ nước ngoài của Hoa Kỳ vào ngày 20 tháng 1, nói rằng ông muốn đảm bảo rằng nó phù hợp với chính sách “Nước Mỹ Trên hết”.
Nếu USAID được đặt dưới Bộ Ngoại giao, điều này có thể sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng đối với việc phân phối viện trợ từ nhà tài trợ đơn lẻ lớn nhất thế giới là Hoa Kỳ.
Ông Trump nói với các phóng viên vào ngày 2/2 rằng USAID đã “được điều hành bởi một nhóm những kẻ điên cuồng cấp tiến”. Ông nói thêm, “Chúng tôi sẽ loại họ ra, và sau đó chúng tôi sẽ đưa ra quyết định”.
Ông Musk cho biết trong một chương trình phát sóng vào ngày 3/2 rằng USAID “không thể sửa chữa được nữa” và cho biết ông Trump đã đồng ý nên đóng cửa chương trình này.
Trong chương trình phát sóng, ông Musk cho biết ông đã thảo luận chi tiết về USAID với ông Trump. Ông Musk nói rằng “Tôi muốn nói rõ”. “Tôi thực sự đã kiểm tra với ông ấy một vài lần. Tôi hỏi, ‘Ông có chắc không?’ ‘Có.’”
Ngoại trưởng Rubio làm lãnh đạo tạm thời của USAID
Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio nói với các phóng viên tại San Salvador rằng ông hiện là quyền giám đốc của USAID và tố cáo nhân viên ở đó “không muốn trả lời những câu hỏi đơn giản” về các chương trình.
Trong tuần qua, tình trạng hỗn loạn đã xảy ra tại các văn phòng của USAID tại Washington, nơi hàng chục nhân viên đã bị cho nghỉ việc. Vào cuối tuần, hai nhân viên an ninh cấp cao cũng đã bị cho nghỉ việc sau khi từ chối cung cấp tài liệu mật cho nhân viên DOGE tại chỗ. Vào ngày 3/2, các nhân viên của USAID được thông báo rằng trụ sở chính của họ ở trung tâm thành phố Washington đã đóng cửa trong ngày.
“Theo chỉ đạo của ban lãnh đạo Cơ quan, trụ sở chính của USAID tại tòa nhà Ronald Reagan ở Washington DC sẽ đóng cửa đối với nhân viên Cơ quan vào ngày 3 tháng 2 năm 2025”, một email nội bộ gửi cho nhân viên USAID, được Reuters xem qua.
Một viên chức Tòa Bạch Ốc nói các nhân viên đã được yêu cầu ở nhà do lo ngại về an ninh tại cơ sở.
Cuộc tranh cãi giữa nhân viên DOGE và USAID đã gây phẫn nộ trong số những người theo đảng Dân chủ.
Trong năm tài chính 2023, Hoa Kỳ đã giải ngân 72 tỷ đô la viện trợ trên toàn thế giới cho mọi thứ, từ sức khỏe phụ nữ ở các vùng xung đột đến tiếp cận nước sạch, điều trị HIV/AIDS, an ninh năng lượng và công tác chống tham nhũng. Hoa Kỳ đã cung cấp 42% tổng số viện trợ nhân đạo được Liên hiệp quốc theo dõi vào năm 2024.
Bộ Ngoại giao đã ban hành chỉ thị ngừng hoạt động trên toàn thế giới sau lệnh đóng băng của ông Trump, ngoại trừ viện trợ lương thực khẩn cấp. Các chuyên gia cảnh báo động thái này có nguy cơ giết người.
Ba nguồn tin quen thuộc với vấn đề này nói với Reuters rằng các nhân viên hợp đồng của USAID - những người thực hiện phần lớn công việc trong văn phòng nhân đạo của cơ quan này - cũng đã bị chặn không cho truy cập vào các tài khoản làm việc.
“Nếu không có nhân viên hợp đồng, về mặt chức năng, sẽ không còn Văn phòng Hỗ trợ Nhân đạo tại USAID nữa. Việc miễn trừ của Bộ trưởng Ngoại giao Rubio đối với thực phẩm khẩn cấp và các hỗ trợ khẩn cấp khác chỉ là bình phong và trò hề nếu không có ai thực hiện được việc cấp phát trao tặng”, một quan chức USAID nói.
Diễn đàn