Quân đội Hoa Kỳ vừa kết thúc một cuộc thao dượt quân sự chung quan trọng trong vùng biển ở tây Thái Bình Dương. Cuộc thao dượt diễn ra giữa lúc có những lo ngại về những va chạm có liên quan đến Trung Quốc và các nước khác trong vùng lãnh hải tranh chấp ở Biển Hoa Đông và Biển Đông. Từ phòng tin Ðông Nam Á ở Bangkok của đài VOA, thông tín viên Steve Herman gởi về bài tường trình sau đây.
Trong lúc quân đội Hoa Kỳ chuẩn bị cho một cuộc không kích nhắm vào Syria, hơn 18.000 quân nhân của các binh đoàn hải quân, không quân và thủy quân lục chiến hôm thứ Ba đã kết thúc một cuộc thao diễn quân sự chung lớn nhất, dài 9 ngày ở tây Thái Bình Dương.
Được đặt tên là Valiant Shield 2014, cuộc thao dượt có sự tham gia của hai hàng không mẫu hạm năng lượng hạt nhân, 19 chiến hạm, và một số không được tiết lộ tàu ngầm cùng với hơn 200 máy bay.
Tuần dương hạm bắn phi đạn - để dựng cảnh tượng của một cuộc chiến trên không và dưới nước – với mục tiêu phá vỡ âm mưu của quân thù ngăn chặn khả năng tiếp cận và lưu chuyển trong các hải lộ và không phận. Cả Trung Quốc và Iran trong các học thuyết quân sự của họ hồi gần đây đều nhấn mạnh đến chiến lược này.
Cuộc thao dượt còn bao gồm một số hoạt động trên bộ, trong đó có lực lượng Vệ binh Quốc gia Đảo Guam bảo vệ cho đảo Tinian trước “cuộc tiến công” của thủy quân lục chiến đổ bộ bằng máy bay cánh quạt nghiên MV-22 Osprey.
Đề đốc Hải quân Mark Montgomery, chỉ huy cuộc thao dượt, nói rằng thực hiện một cuộc thao dượt hỗn hợp với cơ sở chính là trên biển khó khăn hơn nhiều so với trên bộ vì phải dựa vào thông tin liên lạc tầm xa. Nhưng ông nói rằng “khâu chỉ huy và kiểm soát được phối hợp chặt chẽ với nhau.”
Nói chuyện với đài VOA từ hàng không mẫu hạm USS George Washington, Đề đốc Montgomery cho biết cuộc thao dượt Valiant Shield mới nhất này có những nội dung mới.
"Chúng tôi thử nghiệm các chiến thuật, kỹ thuật và các vận hành các hoạt động tầm xa mới để tìm kiếm và phát hiện kẻ thù, và đã đạt được kết quả."
Đề đốc Montgomery, tư lệnh Lực lượng Tác chiến của Đệ thất Hạm đội, cũng xác nhận có một thành phần đáng kể sử dụng máy điện toán trong cuộc thao diễn quân sự này.
"Đây là cuộc thao dượt Valiant Shield lần thứ ba của tôi, và là lần đầu tiên tôi chứng kiến việc ứng dụng phần mềm tin học với tầm cỡ như thế này. Và tôi nghĩ điều đó cho thấy lãnh vực này đang trở nên yếu tố chi phối chính của chúng tôi, nhất là một vấn đề mà chúng tôi phải bảo đảm các hệ thống phòng vệ của chúng tôi phải được sắp xếp đúng cách và làm sao để hoà nhập các hiệu quả đạt được về phía tấn công."
Một chiếc tàu do thám phụ của Trung Quốc đến gần Đặc khu Kinh tế Hoa Kỳ trong lúc cuộc thao dượt diễn ra ngoài khơi đảo Guam ở Thái Bình Dương.
Đề đốc Montgomery nói chuyện đó không có gì đáng ngạc nhiên.
"Chúng tôi thấy không có vấn đề gì với chuyện đó. Theo tôi thì tất cả các hoạt động của cuộc thao dượt được thực hiện an toàn và chuyên nghiệp giữa các chiến hạm. Nhưng rõ ràng chiếc tàu của Trung Quốc ở đó để quan sát, theo dõi, và thu thập thông tin cuộc thao dượt quân sự của Mỹ."
Cuộc thao dượt, được tổ chức hai năm một lần, bắt đầu bằng một tin xấu. Trong các hoạt động chuẩn bị trước cuộc thao dượt, hai máy bay tiêm kích F/A-18 Hornet của không đoàn Carrier Air Wing 17 đã đâm vào nhau hôm 11 tháng 9 cách đảo Wake khoảng 460 kilômét về hướng tây. Một phi công được nhanh chóng xác định vị trí và được đưa chuyển về trung tâm y tế trên hàng không mẫu hạm USS Carl Vinson. Phi công còn lại được xem là đã chết.
Các đòi hỏi chủ quyền lãnh hải của Trung Quốc, mâu thuẫn với các nước khác ở Biển Hoa Đông và Biển Đông, đã khiến cho căng thẳng trong khu vực leo thang. Hoa Kỳ có trách nhiệm theo hiệp ước phải bảo vệ cho hai trong các nước dính líu trong các tranh chấp này là Nhật Bản và Philippines, nếu các nước đó bị tấn công.
Bộ quốc phòng Hoa Kỳ nói rằng một máy bay tiêm kích của Trung Quốc bay cách một máy bay của hải quân Hoa Kỳ chỉ 6 mét hồi tháng trước. Sự việc xảy ra cách đảo Hải Nam của Trung Quốc 215 kilômét về hướng đông.
Tư lệnh hải quân Trung Quốc thề quyết sẽ tiếp tục bay chặn các máy bay thám thính của quân đội Mỹ bay gần đến Trung Quốc.
Một phân tích của Ngũ giác đài phổ biến cách đây 3 tháng đánh giá rằng chương trình hiện đại hóa của không quân Trung Quốc diễn ra “chưa từng thấy trong lịch sử nước này” và kết luận rằng cuộc hiện đại hoá này đang mau chóng san bằng cách biệt với không quân Hoa Kỳ và các nước phương tây khác “trong một loạt khả năng rộng lớn.”
