Chính quyền Biden sẵn sàng mở ra một mặt trận mới trong nỗ lực bảo vệ AI của Hoa Kỳ khỏi Trung Quốc và Nga với các kế hoạch sơ bộ nhằm đặt các rào chắn xung quanh các Mô hình AI tiên tiến nhất, phần mềm cốt lõi của các hệ thống trí tuệ nhân tạo như ChatGPT, các nguồn tin cho biết.
Ba người quen thuộc với vấn đề này nói Bộ Thương mại đang xem xét một nỗ lực thúc đẩy quy định mới nhằm hạn chế xuất khẩu các mô hình AI nguồn đóng.
Bất kỳ hành động nào cũng sẽ bổ sung vào một loạt biện pháp được áp dụng trong hai năm qua nhằm ngăn chặn việc xuất khẩu chip AI tinh vi sang Trung Quốc trong nỗ lực làm chậm sự phát triển công nghệ tiên tiến của Bắc Kinh cho mục đích quân sự. Mặc dù vậy, các cơ quan quản lý sẽ khó có thể theo kịp sự phát triển nhanh chóng của ngành này.
Bộ Thương mại từ chối bình luận trong khi Tòa đại sứ Nga tại Washington không trả lời ngay yêu cầu bình luận. Tòa đại sứ Trung Quốc mô tả động thái này là “hành động ép buộc kinh tế và bắt nạt đơn phương điển hình, điều mà Trung Quốc kiên quyết phản đối”, đồng thời nói thêm rằng họ sẽ thực hiện “các biện pháp cần thiết” để bảo vệ lợi ích của mình.
Hiện tại, không có gì có thể ngăn cản các công ty AI khổng lồ của Hoa Kỳ bán chúng cho hầu hết mọi người trên thế giới, không có sự giám sát của chính phủ.
Các nhà nghiên cứu của chính phủ và khu vực tư nhân lo ngại đối thủ của Mỹ có thể sử dụng các mô hình, khai thác lượng lớn văn bản và hình ảnh để tóm tắt thông tin và tạo ra nội dung, để tiến hành các cuộc tấn công mạng mạnh mẽ hoặc thậm chí tạo ra vũ khí sinh học mạnh mẽ.
Một trong những nguồn tin cho biết bất kỳ biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới nào cũng có thể sẽ nhắm vào Nga, Trung Quốc, Triều Tiên và Iran. Microsoft cho biết trong một phúc trình hồi tháng 2 rằng họ đã theo dõi các nhóm tin tặc liên kết với chính phủ Trung Quốc và Triều Tiên cũng như tình báo quân sự Nga và Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran.
Khả năng tính toán
Để phát triển biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với các mô hình AI, các nguồn tin cho biết Hoa Kỳ có thể chuyển sang ngưỡng có trong lệnh ban hành vào tháng 10 năm ngoái dựa trên lượng sức mạnh tính toán cần thiết để đào tạo một mô hình. Khi đạt đến mức đó, nhà phát triển phải báo cáo kế hoạch phát triển mô hình AI của mình và cung cấp kết quả thử nghiệm cho Bộ Thương mại.
Theo hai quan chức Mỹ và một nguồn tin khác được thuyết trình về các cuộc thảo luận, mốc giới hạn đó có thể trở thành cơ sở để xác định những mô hình AI nào sẽ bị hạn chế xuất khẩu. Họ từ chối nêu tên vì thông tin chi tiết chưa được công khai.
Một động thái như vậy đang được xem xét cho thấy chính phủ Hoa Kỳ đang tìm cách thu hẹp khoảng cách trong nỗ lực ngăn cản tham vọng AI của Bắc Kinh, bất chấp những thách thức nghiêm trọng trong việc áp đặt chế độ quản lý mạnh mẽ đối với công nghệ đang phát triển nhanh chóng.
Khi chính quyền Biden xem xét sự cạnh tranh với Trung Quốc và mối nguy hiểm của AI tinh vi, các mô hình AI “rõ ràng là một trong những công cụ, một trong những điểm tắc nghẽn tiềm tàng mà bạn cần phải nghĩ đến ở đây”, ông Peter Harrell, cựu quan chức Hội đồng An ninh Quốc gia, nói.
Vũ khí sinh học và tấn công mạng?
Cộng đồng tình báo Mỹ, các tổ chức nghiên cứu và học giả ngày càng lo ngại về những rủi ro do các tác nhân xấu nước ngoài tiếp cận với các khả năng AI tiên tiến gây ra. Các nhà nghiên cứu tại Griffin Scientific và Rand Corporation lưu ý rằng các mô hình AI tiên tiến có thể cung cấp thông tin giúp tạo ra vũ khí sinh học.
Bộ An ninh Nội địa trong đánh giá mối đe dọa nội địa năm 2024 cho biết các tác nhân mạng có thể sẽ sử dụng AI để “phát triển các công cụ mới” nhằm “cho phép các cuộc tấn công mạng quy mô lớn hơn, nhanh hơn, hiệu quả và lẩn tránh hơn”.
Ông Brian Holmes, một quan chức tại Văn phòng Giám đốc Tình báo Quốc gia, tại một cuộc họp kiểm soát xuất khẩu vào tháng 3 năm nay, nói: “Sự bùng nổ tiềm tàng trong việc sử dụng và khai thác [AI] là rất lớn và chúng tôi thực sự đang gặp rất nhiều khó khăn để theo đuổi điều đó”.
Truy lùng AI
Để giải quyết những lo ngại này, Hoa Kỳ đã thực hiện các biện pháp để ngăn chặn dòng chip AI của Mỹ và các công cụ để xuất chúng sang Trung Quốc.
Hoa Kỳ cũng đề xuất một quy tắc yêu cầu các công ty chuyên về điện toán đám mây của Hoa Kỳ phải thông báo với chính phủ khi khách hàng nước ngoài sử dụng dịch vụ của họ để đào tạo các mô hình AI mạnh mẽ có thể được sử dụng cho các cuộc tấn công mạng.
Nhưng cho đến nay Hoa Kỳ vẫn chưa giải quyết được các mô hình AI. Ông Alan Estevez, người giám sát chính sách xuất khẩu của Hoa Kỳ tại Bộ Thương mại, cho biết vào tháng 12 rằng cơ quan này đang xem xét các lựa chọn để điều chỉnh việc xuất khẩu mô hình ngôn ngữ lớn nguồn mở (LLM) trước khi tìm kiếm phản hồi của ngành.
Ông Tim Fist, chuyên gia chính sách AI tại tổ chức nghiên cứu CNAS có trụ sở tại Washington DC, cho biết ngưỡng này “là một biện pháp tạm thời tốt cho đến khi chúng tôi phát triển các phương pháp tốt hơn để đo lường khả năng và rủi ro của các mô hình mới”.
Ông Jamil Jaffer, cựu quan chức Tòa Bạch Ốc và Bộ Tư pháp, cho biết chính quyền Biden không nên sử dụng ngưỡng sức mạnh tính toán mà nên lựa chọn biện pháp kiểm soát dựa trên khả năng và mục đích sử dụng của mô hình. Ông nói: “Tập trung vào rủi ro an ninh quốc gia hơn là ngưỡng công nghệ là cách chơi tốt hơn, vì nó lâu dài hơn và tập trung vào mối đe dọa”.
Bất kể ngưỡng nào, việc xuất khẩu mô hình AI sẽ khó kiểm soát. Nhiều mô hình là nguồn mở, có nghĩa là chúng sẽ nằm ngoài tầm kiểm soát xuất khẩu đang được xem xét.
Ông Fist cho biết, ngay cả việc áp đặt các biện pháp kiểm soát đối với các mẫu độc quyền tiên tiến hơn cũng sẽ gặp nhiều thách thức, vì các cơ quan quản lý có thể sẽ gặp khó khăn trong việc xác định các tiêu chí phù hợp để xác định những mẫu nào nên được kiểm soát. Ông Fist lưu ý rằng Trung Quốc có thể chỉ chậm hơn Hoa Kỳ khoảng hai năm về mặt phát triển phần mềm AI của riêng mình.
Việc kiểm soát xuất khẩu đang được xem xét sẽ tác động đến quyền truy cập vào phần mềm phụ trợ cung cấp năng lực cho một số ứng dụng tiêu dùng như ChatGPT, nhưng không giới hạn quyền truy cập vào chính các ứng dụng đầu nguồn.
Diễn đàn