Việt Nam hôm 24/6 kết án công dân Mỹ Michael Phương Minh Nguyễn 12 năm tù về tội “hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân” để “xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản” và sẽ trục xuất ông sau khi mãn hạn tù.
Truyền thông Việt Nam cho biết, ông Michael Nguyễn, 55 tuổi, bị kết án cùng với 3 người Việt Nam khác với tổng mức án hơn 30 năm tù.
Phiên tòa sơ thẩm, dự kiến diễn ra trong hai ngày từ 24 đến 25/6, nhưng đã kết thúc chỉ sau nửa ngày đầu tiên, Luật sư Nguyễn Văn Miếng, người báo chữa cho ông Michael Nguyễn, cho Reuters biết.
Bản cáo trạng được tờ Công an TP HCM trích dẫn cho biết, ông Michael và các bị cáo khác là Trần Long Phi, 21 tuổi, và Huỳnh Đức Thanh Bình, 23 tuổi, nhận tội "hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân" theo điều 109 Bộ luật Hình sự. Ông Phi bị kết án 8 năm tù và ông Bình lãnh án 10 năm tù. Ngoài ra, ông Huỳnh Đức Thịnh, 67 tuổi, cha của bị cáo Bình, bị kết án 1 năm tù về tội “không tố giác tội phạm.”
Luật sư Miếng nói với Reuters sau khi phiên tòa kết thúc hôm 24/6 rằng thân chủ của ông nhận tội và yêu cầu được giảm án để có thể trở về đoàn tụ với gia đình. Vợ và bốn người con của ông Michael hiện sinh sống tại California, Mỹ.
Theo bản cáo trạng, từ đầu năm 2017, ông Michael và những người trên cùng một số đối tượng khác đã “cấu kết cùng nhau thành lập, tham gia tổ chức ‘Quốc nội quật khởi’” để “lập kế hoạch mua vũ khí và lôi kéo người tham gia biểu tình, chiếm trụ sở chính quyền tại TP HCM và Hà Nội, gây bạo loạn tiến tới nhằm lật đổ chính quyền nhà nước Việt Nam, xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam.”
VOA không thể liên lạc được với gia đình ông Micheal để phỏng vấn về bản án 12 năm tù mà chính quyền Việt Nam vừa đưa ra đối với ông cũng như về thông tin ông “nhận tội”.
Trong một cuộc phỏng vấn đầu năm nay với VOA, bà Helen Nguyễn, vợ của ông Michael, nói rằng bà và bốn người con gái “luôn tin rằng chính phủ Hoa Kỳ sẽ giúp đưa được anh Michael về đoàn tụ với gia đình.”
Đầu tháng này, Đại sứ quán Mỹ tại Việt Nam cho các Dân biểu Mỹ biết rằng tòa đại sứ sẽ yêu cầu Việt Nam trục xuất ông Micheal ngay sau khi phiên tòa diễn ra.
Tuy nhiên, Hội đồng xét xử của TAND TP HCM tuyên rằng ông Michael sẽ chỉ bị trục xuất ra khỏi lãnh thổ Việt Nam sau khi chấp hành xong hình phạt.
Luật sư Nguyễn An Đôn, người từng bào chữa cho hai bị cáo người Việt Nam cũng bị cáo buộc tội “hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân” trước đây, cho rằng đây là một “mức án quá nặng” nhưng được đưa ra nhằm để răn đe những người khác.
“Vụ án ‘hoạt động nhằm lật đổ chính quyền’ ở Việt Nam đa số là bị xử nặng,” Luật sư Đôn, người từng bào chữa cho blogger Nguyễn Ngọc Như Quỳnh mà sau này bị trục xuất sang Mỹ, nói từ Phú Yên. “Chỉ cần người dân nói lên tiếng nói của họ hoặc là thể hiện chính kiến thôi nhưng mà chính quyền không thích thì họ muốn kết tội gì thì kết tội. Đa số họ bị kết tội ‘lật đổ chính quyền’ hoặc ‘tuyên truyền chống phá nhà nước.’ Hai tội đó thường được áp dụng cho những người bất đồng chính kiến.”
Hội đồng xét xử nhận định rằng việc làm của ông Micheal và các bị cáo là “đặc biệt nghiêm trọng, gây nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm đến sự tồn tại vững mạnh của chính quyền nhân dân và nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” nên “cần thiết phải có mức án tương xứng,” theo báo Công an TP HCM.
“Chúng tôi thất vọng về bản án ngày hôm nay,” một người phát ngôn của Đại sứ quán Mỹ ở Hà Nội nói trong một thông cáo qua email gửi cho Reuters. “Chúng tôi sẽ tiếp tục đưa ra các quan ngại của chúng tôi liên quan đến trường hợp của ông (Micheal) Nguyễn, về tình trạng sức khỏe của ông ấy, ở mọi mức độ phù hợp.”
Trước đó, trong một chuyến thăm Việt Nam vào tháng 4/2019, Thượng nghị sĩ Hoa Kỳ Patrick Leahy đã nêu vụ công dân Mỹ Michael Nguyễn bị bắt giữ với chính quyền Việt Nam, theo The Orange County Register.
Ông Michael bị chính quyền Việt Nam bắt giữ vào ngày 7/7/2018 khi đang trên đường từ Đà Nẵng đến TP HCM “để lôi kéo một số đối tượng tham gia biểu tình,” theo bản cáo trạng.
Vào tháng 10 năm ngoái, 21 dân biểu Hoa Kỳ đã gửi thư đến Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo yêu cầu gây áp lực phía Việt Nam nhằm trả tự do cho ông Michael. Trước đó một tháng, hai dân biểu Mỹ đã lên tiếng cảnh báo sẽ có hậu quả nếu Hà Nội ngược đãi công dân Hoa Kỳ.
Vào tháng 8/2018, một tòa án ở TP HCM đã tuyên cùng mức án 14 năm tù cho hai công dân Mỹ gốc Việt Angel Phan và James Nguyễn về tội “hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân.” Hai công dân Mỹ này và 10 người Việt Nam khác được cho là thành viên của tổ chức “Chính phủ Quốc gia Việt Nam Lâm thời” có trụ sở ở Hoa Kỳ.
