Trung Quốc lâu nay vẫn là nước mê uống trà. Nhưng càng ngày người Trung Quốc càng thích một loại nước uống khác và cái thú này bắt đầu ngấm vào cả các thành phố lớn lẫn vùng đồi núi Vân Nam. Thông tín viên VOA Bill Ide tường thuật từ Bắc Kinh.
Tại các thành phố lớn như Bắc Kinh, dường như các quán cà phê mọc lên ở mọi góc đường. Và không phải chỉ những hiệu cà phê nổi tiếng quốc tế như Starbucks, mà cả các hệ thống của Nam Triều Tiên, Đài Loan, Hong Kong và Anh nữa.
Ly Tiềm Năng
Theo Hiệp hội Cà phê Trung Quốc ở Bắc Kinh, một người Trung Quốc tiêu biểu uống chừng 5 tách (ly) cà phê một năm.
Và tuy tỷ lệ này còn rất thấp so với tỷ lệ trung bình toàn cầu là 240 tách (ly) một năm, hiệp hội nói mức tiêu thụ đang tăng chừng 15 phần trăm một năm.
Vào bất cứ một ngày nào, các hệ thống quốc tế như Groove Café của Nam Triều Tiên, ở Bắc Kinh đều nhộn nhịp sinh hoạt với những người uống cà phê.
Cô Lu Ming làm việc cho một công ty internet và nói cô uống khoảng 1 tách cà phê mỗi ngày.
“Tôi thường uống vội một tách cà phê buổi sáng lúc còn ngái ngủ trước khi đi làm hoặc uống một tách vào buổi chiều.”
Với số người ngày càng nhiều sử dụng loại thức uống này, nhiều người thấy cơ hội cho cà phê hột trồng ở Trung Quốc, cho dù phần lớn cà phê bán ở Trung Quốc đều là hàng nhập.
“Đối với những người trong chúng ta đã uống cà phê lâu nay, thì vấn đề là tiện lợi nhiều hơn. Không dễ gì có được cà phê sản xuất trong nước. Tôi nghĩ phần lớn cà phê chúng ta uống đều từ các nhà phân phối quốc tế.”
Cà phê trong xứ trà
Phần lớn cà phê Trung Quốc được trồng ở tỉnh Vân Nam miền nam. Một nhà truyền giáo Pháp đã đưa cây cà phê đến vùng này cách đây trên một thế kỷ, nhưng phải đến gần đây việc trồng cà phê mới bắt đầu.
Starbucks đã mở các cửa hàng ở Trung Quốc từ thập niên 1990, nhưng mãi đến vài năm trước đây thì mới mở một trại trồng cà phê ở tỉnh Vân Nam. Starbucks nhìn thấy không những một tương lai tươi sáng cho việc tiêu thụ cà phê mà còn cho việc trồng sản phẩm này nữa.
Chủ tịch ban quản trị Starbucks Howard Schultz đã được giới truyền thông nhà nước trích thuật nói rằng Trung Quốc cuối cùng có thể trở thành thị trường lớn thứ nhì của công ty, sau Hoa Kỳ.
Một tỷ lệ lớn cà phê hiện đang được trồng ở Trung Quốc xuất xứ từ Pu’er, một thành phố nổi tiếng hơn về loại trà đen.
Đại công ty thực phẩm Nestle của Thuỵ Sĩ đã hợp tác với nông gia ở Vân Nam từ hơn 2 thập niên, tìm cách gia tăng sản lượng loại hạt Arabica xanh và nâng cao tiêu chuẩn trồng cà phê.
Tại Pu’er Nestle có một trạm thu mua và trung tâm cà phê, đặt dưới sự quản lý của ông Wouter De Smet.
Ông nói khác với trà, mà cư dân biết rất nhiều, một trong các thách thức lớn nhất trong thời gian đầu là phát triển kiến thức mới về loại hoa mầu này.
Ông nói, “Cà phê rất mới mẻ. Trồng cà phê ra sao? Làm thể nào để chuẩn bị cây con? Nhưng đó chỉ là một phần. Phần tiếp theo là làm cách nào để sản xuất cà phê chất lượng tốt. Bởi vì việc đó cũng hoàn toàn khác với trà.”
Các tiêu chuẩn quốc tế
Để làm được như vậy, ông De Smet và toán công tác của ông làm việc với hơn 2 ngàn 600 trại cà phê khắp Pu’er và Xishuangbanna gần đó.
Trong mấy năm vừa qua, họ đã tìm cách giúp tất cả các trại này được sự kiểm chứng theo một tiêu chuẩn quốc tế về tính bền vững gọi là 4 C, là 4 mẫu tự đầu của cụm từ Common Code for the Coffee Community hay là Quy ước chung của cộng đồng cà phê.
Tiêu chuẩn 4C tập trung vào toàn bộ dây chuyền cung ứng cà phê từ đất trồng đến quầy bán hàng và bao gồm các biện pháp để hạn chế việc sử dụng nước, lảm khô cằn đất và tác động mà việc trồng cà phê có thể có đối với môi trường.
Lao động trẻ em cũng bị cấm và trong nhiều điều kiện khác nông gia phải sử dụng các loại thuốc trừ sâu với mức độc hại thấp.
Theo ông De Smet, tại các thành phố, có nhiều người mua mà nông gia có thể bán sản phẩm, nhưng mục đích của Nestle là muốn trở thành đối tác ưu tiên của họ.
Và với tư cách là một phần trong chương trình 4C của Nestle, nông gia được huấn luyện và hỗ trợ kỹ thuật cá nhân, mua phân bón giảm giá, tiếp cận một chương trình học bổng, và được phân tích đất miễn phí.
Ông De Smet nói: “Nếu chúng tôi có thể cung cấp một dịch vụ tốt, không những tập trung vào việc mua cà phê, mà còn vào toàn bộ những gì xung quanh, thì nông gia chắc sẽ ở lại với chúng tôi.”
Vun trồng nhiều thứ hơn ngoài cà phê
Là một trong những tỉnh nghèo nhất Trung Quốc, trồng cà phê đã tỏ ra là một loại hoa mầu tốt thu về tiền mặt cho một số người ở Vân Nam. Không giống với với các hoa mầu khác, giá cả minh bạch hơn và do thị trường quốc tế xác định, mà nông dân theo dõi sát.
Theo ông De Smet, trong suốt mùa cà phê, có những thời gian cao điểm khi nông gia bán cà phê, dựa vào những dao động trên thị trường và nhu cầu các nhân.
Ông nói, “Trong suốt mùa, ta có thể thấy nông dân giữ cà phê như một hình thức tài khoản trong ngân hàng. Giữ cà phê lại và khi cần tiền thì bán ra.”
Một số các thời gian cao điểm là trước Tết Nguyên Đán, và khi trẻ em trở lại trường học hoặc vào cuối mùa khi nông gia đang chuẩn bị cho mùa thu hoạch tới.
Ông Hoàng Đại Bảo là một nông gia trồng cà phê trước đây vẫn trồng cây ăn trái. Ông nói cà phê là hoa mầu tốt hơn và sinh lợi hơn, giúp ông đem tiền thêm về nhà.
Ông cho biết, “Trước đây chúng tôi trồng cam, nhưng rất khó dự báo. Khi bắt đầu, chúng tôi không biết nhiều về hoa mầu này, nhưng có một số điểm tương đồng với việc trồng cây ăn trái. Và khác với trái cây, cà phê đáng tin cậy hơn.”
Bà Vương và gia đình đã làm việc cho công ty Nestle được gần 2 chục năm. Họ có một mảnh đất khoảng hơn 4 hecta trồng cà phê ở Xishuangbanna. Bà nói với công việc ngoài đồng áng ở đó, các con bà không cần theo chân những người Trung Quốc khác di trú ra các thành phố lớn để tìm việc.
Bà Vương nói, “Làm việc ở các thành phố lớn chung cuộc không bền lâu. Khi làm việc ở các thành phố, thì không kiếm được đủ tiền sinh nhai. Ở đây, mọi thứ cần đến đều ở quanh mình.”
Ông De Smet của hãng Nestle đã sống gần hết cuộc đời trong các cộng đồng nông gia nhỏ. Ông nói điều ông thích nhất về công việc của ông là nhìn thấy tiến bộ mà các gia đình đạt được, nâng cao mức sống của họ và hạnh phúc mà điều đó mang lại.
