Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump ngày 13/2 công bố lộ trình áp thuế đối ứng đối với các nước có áp thuế lên hàng Mỹ, đòn tấn công thương mại mới nhất của ông nhắm vào những người bạn và kẻ thù của Hoa Kỳ mà Tòa Bạch Ốc cho biết sẽ tăng cường an ninh kinh tế và quốc gia.
“Chúng tôi muốn có một sân chơi bình đẳng”, ông Trump nói với các phóng viên tại Phòng Bầu dục.
Các mức thuế quan này chưa có hiệu lực ngay trong ngày 13/2 nhưng có thể bắt đầu được áp dụng trong vòng vài tuần khi nhóm thương mại và kinh tế của ông Trump nghiên cứu thuế quan song phương và các mối quan hệ thương mại, một quan chức Tòa Bạch Ốc cho biết.
Ông Howard Lutnick, người được ông Trump chọn làm Bộ trưởng Thương mại, cho biết chính quyền sẽ giải quyết từng quốc gia bị ảnh hưởng. Ông nói các nghiên cứu của chính quyền về vấn đề này sẽ hoàn tất vào ngày 1 tháng 4.
Ông Trump, người đã vận động tranh cử với cam kết hạ giá tiêu dùng, cho biết giá cả có thể tăng trong ngắn hạn do các động thái này. “Thuế quan rất tuyệt”, ông nói.
Quan chức Tòa Bạch Ốc, người đã nói chuyện với các phóng viên trước sự kiện của ông Trump tại Phòng Bầu dục, cho biết chính quyền sẽ xem xét những vấn đề mà họ gọi là “nghiêm trọng” nhất trước, bao gồm các quốc gia có thặng dư thương mại lớn nhất và mức thuế quan cao nhất.
Ông nói mức thuế quan hỗ tương của ông Trump sẽ tương ứng với mức thuế quan mà các quốc gia khác áp dụng. Họ cũng sẽ hướng đến mục tiêu chống lại các rào cản thương mại phi thuế quan như các quy định nặng nề, thuế giá trị gia tăng, trợ cấp của chính phủ và chính sách tỷ giá hối đoái có thể dựng lên rào cản đối với dòng sản phẩm của Hoa Kỳ vào thị trường nước ngoài.
Nỗ lực này cũng hướng đến mục tiêu khởi động các cuộc đàm phán với một số quốc gia để giảm bớt những rào cản này.
Thông báo này dường như được thiết kế ít nhất một phần để thúc đẩy các cuộc đàm phán với các quốc gia khác. Quan chức này cho biết ông Trump sẽ vui vẻ hạ thuế quan nếu các quốc gia khác hạ thuế quan của họ.
“Vì vậy, tổng thống rất vui lòng hạ thuế quan nếu các quốc gia muốn hạ thuế quan. Nhưng chúng ta cũng phải thừa nhận rằng thuế quan, thuế quan cao hơn, không phải là phần lớn nhất của vấn đề trong nhiều trường hợp, nếu không muốn nói là hầu hết các trường hợp”, quan chức này nói.
Các mục tiêu bao gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc và Liên hiệp Châu Âu. Ông cho biết, thuế quan sẽ tránh cách tiếp cận “một kiểu áp dụng cho tất cả” đối với các khoản thuế tùy chỉnh hơn, mặc dù ông không loại trừ khả năng áp dụng thuế quan toàn cầu cố định.
Quan chức này cho biết việc thiếu thuế quan hỗ tương của Hoa Kỳ đã góp phần gây ra thâm hụt thương mại lớn và dai dẳng của Hoa Kỳ.
Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi giám sát một chính phủ áp đặt mức thuế cao nhất đối với hàng xuất khẩu của Hoa Kỳ so với bất kỳ đối tác thương mại lớn nào của Hoa Kỳ.
Vòng thuế quan mới nhất của ông Trump làm gia tăng nỗi lo về một cuộc chiến thương mại toàn cầu đang lan rộng và đe dọa đẩy nhanh lạm phát của Hoa Kỳ.
Các cố vấn thương mại của ông Trump đã hoàn thiện các kế hoạch vào ngày 12/2 cho các mức thuế quan hỗ tương mà tổng thống Hoa Kỳ đã tuyên bố sẽ áp dụng đối với mọi quốc gia đánh thuế lên hàng Mỹ.
Ông Trump, người nhậm chức vào ngày 20 tháng 1, đã công bố mức thuế đối với tất cả các mặt hàng thép và nhôm nhập khẩu bắt đầu từ ngày 12 tháng 3, áp dụng mức thuế 10% đối với hàng hóa từ Trung Quốc và áp dụng lệnh hoãn thuế đối với hàng hóa từ các nước láng giềng Canada và Mexico trong 30 ngày.
Ông Trump vào ngày 10/2 nói rằng ông cũng đang xem xét các mức thuế riêng đối với ô tô, chất bán dẫn và dược phẩm. Vào ngày 13/2, ông cho biết mức thuế ô tô sẽ sớm được áp dụng.
Các chuyên gia thương mại nói việc xây dựng các mức thuế quan hỗ tương mà ông Trump muốn đề ra những thách thức lớn cho nhóm của ông.
Ông Damon Pike, một chuyên gia thương mại và là giám đốc của chi nhánh Hoa Kỳ thuộc công ty kế toán BDO International, cho biết các mức thuế đối ứng mà ông Trump hình dung sẽ dẫn đến một nhiệm vụ khổng lồ, do mỗi quốc gia trong số 186 thành viên của Tổ chức Hải quan Thế giới đều có mức thuế suất khác nhau.
Các chuyên gia cho biết ông Trump có thể sử dụng một số luật lệ, bao gồm Mục 122 của Đạo luật Thương mại năm 1974, chỉ cho phép mức thuế suất cố định tối đa là 15% trong sáu tháng, hoặc Mục 338 của Đạo luật Thuế quan năm 1930, cung cấp thẩm quyền hành động chống lại sự phân biệt đối xử trong thương mại gây bất lợi cho thương mại Hoa Kỳ, nhưng chưa bao giờ được sử dụng.
Ông Trump cũng có thể sử dụng Đạo luật Quyền hạn Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế tương tự được sử dụng để biện minh cho thuế quan áp dụng đối với Trung Quốc và đang chờ thi hành đối với Canada và Mexico.
Quan chức Tòa Bạch Ốc cho biết biện pháp đó và các biện pháp khác có thể được sử dụng.