Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio tái khẳng định lập trường của Washington phản đối những nỗ lực thay đổi tình trạng của Đài Loan thông qua vũ lực hoặc cưỡng ép.
Cam kết được đưa ra hôm 26/2 giữa bối cảnh ngày càng có nhiều lo ngại về mối đe dọa quân sự mà Trung Quốc gây ra đối với hòn đảo dân chủ và lo ngại rằng Đài Loan có thể bị gạt ra ngoài lề khi Washington tìm cách đạt các thỏa thuận với Bắc Kinh.
Trong một cuộc phỏng vấn với Fox News, ông Rubio nói cách tốt nhất để ngăn chặn xung đột ở Eo biển Đài Loan là phải có “khả năng quân sự” mạnh mẽ của Hoa Kỳ. Ngoại trưởng Mỹ nói thêm rằng Hoa Kỳ cần phải “có mặt” ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương để đối phó với Trung Quốc.
Ông Rubio nói “Chúng tôi có lập trường lâu dài về Đài Loan mà chúng tôi sẽ không từ bỏ, đó là: Chúng tôi phản đối bất kỳ sự thay đổi cưỡng ép, bắt buộc, uy hiếp nào đối với tình trạng của Đài Loan”.
Tại Tòa Bạch Ốc hôm 26/2, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã né tránh câu hỏi về việc liệu ông có đảm bảo rằng “Trung Quốc sẽ không bao giờ chiếm Đài Loan bằng vũ lực” trong nhiệm kỳ tổng thống của mình hay không. Ông cho biết rằng ông không muốn chứng kiến một cuộc chiến tranh ở Eo biển Đài Loan dưới nhiệm kỳ của mình.
“Tôi không bao giờ bình luận về điều đó. Tôi không bình luận về bất cứ điều gì vì tôi không bao giờ muốn đặt mình vào vị trí đó”, ông Trump nói trong một cuộc họp Nội các, đồng thời nói thêm “Tôi có mối quan hệ tuyệt vời với Chủ tịch [Trung Quốc] Tập [Cận Bình]”.
Một số nhà ngoại giao Washington nói với VOA rằng những phát biểu của ông Rubio hôm 26/2 phù hợp với tuyên bố chung Hoa Kỳ-Nhật Bản ngày 7 tháng 2, trong đó ông Trump và Thủ tướng Shigeru Ishiba nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì hòa bình và ổn định trên khắp Eo biển Đài Loan.
Trong cuộc họp chính thức đầu tiên tại Tòa Bạch Ốc, đôi bên nói trong một tuyên bố rằng quốc gia của họ “phản đối mọi nỗ lực đơn phương thay đổi nguyên trạng bằng vũ lực hoặc cưỡng ép”.
Hoa Kỳ thúc giục các đồng minh tăng cường quốc phòng
Khả năng kết thúc chiến tranh ở Ukraine là một yếu tố có thể tác động đến Đài Loan và sự hiện diện của Hoa Kỳ tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, mặc dù không phải tất cả các nhà phân tích đều đồng tình như vậy.
“Tôi không tin rằng việc kết thúc chiến tranh ở Ukraine sẽ tự nó chuyển trọng tâm chiến lược của Hoa Kỳ sang châu Á, vì các nhà hoạch định chính sách của Hoa Kỳ sẽ phải tiếp tục lo ngại về việc tiếp tục chiến đấu hoặc các cuộc tấn công mới của Nga vào các đồng minh NATO”, ông Zack Cooper, thành viên cấp cao tại Viện Doanh nghiệp Hoa Kỳ, nói với VOA.
Những người khác cho rằng chính quyền Trump đã nói rõ rằng các nước NATO có trách nhiệm tăng chi tiêu quốc phòng của họ. Theo quan điểm này, việc kết thúc xung đột ở Ukraine sẽ cho phép Hoa Kỳ chuyển hướng nguồn lực của mình để chống lại Trung Quốc.
Ông James Fanell, một cựu Đại tá Hải quân Hoa Kỳ và cựu giám đốc hoạt động tình báo và thông tin của Hạm đội Thái Bình Dương Hoa Kỳ, nói “Một lĩnh vực quan trọng sẽ là đóng tàu hải quân và khôi phục quy mô cũng như năng lực của Hải quân Hoa Kỳ tại Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, về cơ bản là không phát triển trong khi Hải quân PLA [Trung Quốc] hiện là lực lượng hải quân lớn nhất và là một trong những lực lượng nguy hiểm nhất trên hành tinh.
“Đây cũng sẽ là lời nhắc nhở mạnh mẽ đối với các đồng minh của chúng ta tại Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương rằng họ cũng sẽ phải tăng chi tiêu quốc phòng của riêng mình”, ông Fanell cho biết.
‘Ukraine ngày nay... Đài Loan ngày mai’
Các cựu quan chức quân sự Hoa Kỳ gần đây đã đến thăm Đài Loan đã phúc trình rằng hòn đảo này “chắc chắn lo ngại về những gì đang xảy ra với Ukraine”.
“Ý tưởng rằng một người có thể bị bỏ rơi khiến họ trở nên kinh hoàng và lo lắng”, Chuẩn đô đốc đã nghỉ hưu Mark Montgomery, hiện là nhà phân tích quốc phòng tại Quỹ Quốc phòng Dân chủ FDD, nói trong một hội thảo trực tuyến gần đây của FDD.
Ông cho biết trong khi các nhà nghiên cứu, nhà báo và doanh nhân Đài Loan cực kỳ lo lắng, các quan chức chính phủ đang kiềm chế không đưa ra tuyên bố công khai.
Đài Loan đã thể hiện sự đoàn kết với Ukraine trong bối cảnh Nga xâm lược. Đảng Dân Tiến cầm quyền đã ủng hộ các nỗ lực của Hoa Kỳ nhằm hỗ trợ Kyiv, bao gồm cả việc cung cấp thiết bị quốc phòng cho Ukraine.
Các nhà lãnh đạo DPP đã nói rằng, “Ukraine ngày nay có thể là Đài Loan ngày mai”, đưa ra sự tương đồng giữa các tình huống và nêu bật những rủi ro do sự xâm lược không kiểm soát của các chính phủ độc tài gây ra.
Đảng Cộng sản Trung Quốc cầm quyền của Trung Quốc tuyên bố chủ quyền đối với Đài Loan và chưa bao giờ loại trừ khả năng đưa nền dân chủ tự trị này vào tầm kiểm soát của mình, ngay cả bằng vũ lực. Đầu tuần này, vào đúng kỷ niệm ba năm Nga xâm lược Ukraine, Bắc Kinh và Moscow đã tái khẳng định quan hệ đối tác “không giới hạn” của họ.
Những người chỉ trích, bao gồm cả đảng đối lập chính của Đài Loan, Quốc dân đảng, hay KMT, đã tỏ ra nghi ngờ về chiến lược liên minh và dựa vào Hoa Kỳ để chống lại Trung Quốc của đảng DPP.
Trấn an các quốc gia Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương
Tại một sự kiện ngoại giao vào cuối ngày 26/2, các quan chức cấp cao của Hoa Kỳ đã đưa ra lời trấn an cho các đồng minh của họ ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
Chính sách “Nước Mỹ trên hết” của Washington không có nghĩa là “nước Mỹ đơn độc” trong các vấn đề đối ngoại; Hoa Kỳ tiếp tục hợp tác với các đồng minh của mình ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, ông Sean O’Neill, một quan chức cấp cao của Cục Các vấn đề Đông Á và Thái Bình Dương thuộc Bộ Ngoại giao cho biết.
Ông nói thêm rằng Hoa Kỳ vẫn cam kết bảo vệ an ninh và chủ quyền của các quốc gia ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
Ông Andrew Byers, phó phụ tá bộ trưởng quốc phòng, cho biết Hoa Kỳ, “thông qua đối thoại và hợp tác mạnh mẽ”, có thể giải quyết các ưu tiên chung để đảm bảo một “khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do, cởi mở, an toàn và thịnh vượng”.
Ông nói chính quyền Trump sẽ tiếp tục hợp tác “sát cánh cùng” các đồng minh để đạt được mục tiêu này.
Diễn đàn